Wikibiopedia

 

Yzchok Gerszt

Yzchok Gerszt (* 16 października 1901 w Brzezinach; † 13 stycznia 1945 w pobliżu obozu koncentracyjnego Auschwitz) był polskim komunistą i bojownikiem ruchu oporu przeciwko narodowemu socjalizmowi.

Życie

Yzchok Gerszt wyemigrował do Niemiec z Polski w 1920 roku, pracował jako krawiec i podróżnik, a w 1933 roku założył własną firmę krawiecką w Elberfeld. Już wcześniej był aktywny politycznie w socjalistycznym "Bundzie" w Polsce, a w 1924 r. wstąpił do KPD w Wuppertalu. Pracował z wuppertalskimi bojownikami ruchu oporu Ewaldem Funke, Jukielem Gilbergiem, Karlem Ibachem i Friedrichem Sengerem w "aparacie AM" KPD (aparat antymilitarny, rodzaj tajnej służby wywiadowczej). Jako pracownik firmy Wollberge & Co., należącej do przedsiębiorcy tekstylnego i towarzysza Abrahama Berkowitza, Gerszt zetknął się z policjantami z koszar policji Waldesruh, którzy mieli nowe mundury szyte przez Berkowitza. Rzekomo niezadowoleni lub antynazistowscy policjanci zostali wpisani do indeksu kart i wysyłano do nich gazety; jednak po 1933 r. działania te zostały przerwane. Do 1933 r. Gerszt był również zaangażowany w zarząd żydowskiego robotniczego stowarzyszenia kulturalnego, w którym zrzeszali się wschodni imigranci żydowscy. Po "przejęciu władzy" przez narodowych socjalistów Gerszt i jego żona Rita zorganizowali zbiórkę pieniędzy od żydowskich sympatyków na finansowanie nielegalnego ruchu oporu.

Śmierć

W trakcie trzeciej fali aresztowań komunistów i działaczy związkowych w rejonie Wuppertalu został aresztowany 30 czerwca 1936 r. i skazany na cztery lata więzienia w jednym z procesów związkowych w Wuppertalu. Karę odbywał w zakładach karnych w Herford i Siegburgu. Następnie został objęty "aresztem ochronnym" i deportowany do Auschwitz. Zginął tam w marszu śmierci na kilka dni przed wyzwoleniem Auschwitz przez Armię Czerwoną.

Żona Yzchoka, Rita, uciekła z córką do Belgii w 1939 roku. Została tam aresztowana przez gestapo w 1940 roku i zamordowana w nazistowskim ośrodku zagłady w Bernburgu w 1942 roku.

Honor

W 2002 r. z inicjatywy Młodzieżowej Rady Dzielnicy Cronenberg w Wuppertalu przed domem przy Karl-Theodor-Straße 4, niedaleko domu nr 6, w obecności patronów, burmistrza Petera Junga i przewodniczącego gminy żydowskiej w Wuppertalu Leonida Goldberga, położono dwa "Stolpersteine" dla Rity i Yzchoka Gersztów. Przypominały one kamienie projektu Guntera Demniga, ale zostały wykonane zgodnie z opisem na stronie internetowej Demniga i uzupełnione wystawą. Demnig zaprotestował przeciwko temu i zakazał dalszych takich działań, a w czerwcu 2008 roku odsłonięto tablicę pamiątkową ku czci pary Gersztów naprzeciwko ich dawnego domu przy Reiterstrasse 3 w Wuppertal-Elberfeld. W odsłonięciu wzięła również udział ich córka Stephanie, która przeżyła prześladowania i wojnę, a w 1948 r. wyjechała do wujka do Stanów Zjednoczonych. Tablica pamiątkowa została zniszczona w 2012 roku. W dniu 25 października 2008 r. przed domem przy Reiterstraße 3 wmurowano "oficjalną" tablicę pamiątkową Demniga dla Yzchoka i Rity Gerszt. Od lutego 2015 r. teren zielony na zachód od Josefstraße w Wuppertalu nosi nazwę "Park Rity i Yzchoka Gersztów".

Zobacz również

Copyright © Wikibiopedia | Polityka prywatności