Paweł Althamer (* 12 maja 1967 w Warszawie) to polski artysta, którego prace klasyfikowane są jako rzeźba, performance, sztuka wideo i instalacja. Tematem jego prac jest ludzkie ciało, którego rozkład staje się namacalny poprzez wybór materiałów. Obecnie mieszka w Warszawie, gdzie od 1993 roku prowadzi kursy ceramiczne w ośrodku dla osób chorych na stwardnienie rozsiane. Od początku lat 90. jego prace osiągnęły status kanonicznych w sztuce trójwymiarowej. Do dziś są częścią ważnych wystaw i publikacji.
W latach 1988-1993 Althamer studiował rzeźbę na warszawskiej Akademii Sztuk Pięknych. W swojej pracy dyplomowej stworzył siebie w mimetycznie dokładnym autoportrecie Paweł Althamer, jako postać ludzką nagą z wyjątkiem pary okularów, stojącą na cienkim cokole wykonanym z parkietu podobnego do wielu podłóg galeryjnych i wystawowych.
Prawdopodobnie miało to zastąpić jego obecność, gdyż jak zwykle nie było go na prezentacji. W pomieszczeniu znajdowało się wideo przedstawiające Althamera opuszczającego akademię i udającego się do lasu, gdzie nago obcuje z naturą, oraz praca Autoportret i portret żony artysty (178 × 60 × 60 cm), która również przedstawia nagie stojące postacie na drewnianym cokole, pochodząca z 2002 roku. Różne materiały organiczne zostały przymocowane do metalowej ramy: trawa, włókna roślinne, wnętrzności zwierząt, masa perłowa i włosy.
Powierzchnia składa się z różnych materiałów o różnych fakturach, dzięki czemu "skóra" postaci ma różne struktury, ale kolor składa się z podobnych czerwonych i żółto-brązowych odcieni ziemi.
Postać męska trzyma kamerę, jakby filmowała coś na ziemi, postać kobieca również opuszcza głowę i patrzy w kierunku ziemi. Do nagich postaci dodano przedmioty codziennego użytku, takie jak szklanka do herbaty, aparat fotograficzny, para okularów i telefon komórkowy.
Ścieżka (niem. Pfad) powstała w 2007 roku w ramach Skulptur Projekte Münster. Nad jeziorem Aasee Althamer stworzył ścieżkę biegową prowadzącą z obrzeży miasta na łono natury. Na końcu ścieżki, po kilku kilometrach, spacerowicz znajduje się przed polem jęczmienia.
Pomysł zrodził się z zachowania polskich obywateli na drogach publicznych, które Althamer obserwował w swojej ojczyźnie. Poprzez tę pracę chce zachęcić ludzi do zastanowienia się nad znaczeniem i logiką takich wyznaczonych tras.
Podczas Manifesta w Lublanie w 2000 roku Althamer poinstruował opłaconych statystów, by symulowali codzienne działania w przestrzeni publicznej (Real Time Movies to nazwa zasady). Podczas odczytu w Warszawie w 2001 roku Althamer zaprosił publiczność na spacer, który nieoczekiwanie zaprowadził ich obok takich "scen filmowych w czasie rzeczywistym". Spacerowicze otrzymali następnie mapy ulic, na których zaznaczono sceny. W Pittsburghu w 2004 roku zaprosił Petera Fondę, pierwszego wybitnego amerykańskiego aktora, do wzięcia udziału w takim filmie w czasie rzeczywistym. Następnie w 2007 roku Jude Law zagrał mężczyznę kupującego ryby w Londynie.
1997: Kunsthalle Basel
2010: Himmelsrutsche, Ludwig Forum for International Art, Akwizgran
2012: Retrospektywa, Goetz Collection, Monachium
2011/2012: Almech, Deutsche Guggenheim, Berlin, następnie Museion w Bolzano. Łączenie wątków performansu i rzeźby
2022: Paweł Althamer. Lovis Corinth Prize 2022, Kunstforum Ostdeutsche Galerie, Regensburg
2024: Emissaries of Light, Muzeum Sztuki Współczesnej Magasin III, Sztokholm
2014: Królestwo dzieci. Paweł Althamer i przyjaciele zapraszają, Ludwig Forum for International Art, Aachen
2021: Franciszek, Sils-Fex, Szwajcaria
2012/2013: goldrausch. sztuka współczesna ze złota, ze złotem lub o złocie, Kunsthalle Norymberga
2014: Vanitas - Wieczność i tak jest niczym, Georg-Kolbe-Museum, Berlin
2016: Ja, Schirn Kunsthalle Frankfurt
Wiosenny projekt, w którym Althamer pozwala dzieciom robić, co chcą z przestrzeniami wystawienniczymi w Kassel Kunsthalle, jest dostępny jako film na YouTube.
2004: Nagroda Biennale Vincenta van Gogha dla sztuki współczesnej w Europie
2010: Nagroda Artystyczna w Akwizgranie
2013: Nagroda KAIROS
2022: Nagroda Lovis Corinth
Sandra Brutscher: Paweł Althamer, w: Georg-Kolbe-Museum (red.): Vanitas - Ewig ist eh nichts. Katalog wystawy, Berlin, 2014, s. 42.
Michael Krajewski: Muzeum naszych życzeń - Museum Ludwig Cologne, Bonn 2001.
Peter Pakesch: Kunsthalle Basel, Bazylea 1997
Andrzej Przywara: Reżyser rzeczywistości, 1997
Andrzej Przywara: W wolności - nareszcie. Sztuka polska po 1989 roku, 1997
Adam Szymczyk: Althamer z przypisami, 2002