Józef Baran (ur. 17 stycznia 1947 w Borzęcinie) - polski poeta mieszkający w Krakowie.
Baran początkowo ukończył szkołę zawodową dla górników w Jaworznie w 1963 r. i technikum górnicze w Wałbrzychu w 1966 r. Następnie ukończył szkołę zawodową dla górników w Wałbrzychu. Następnie odbył roczny staż w Kopalni Węgla Kamiennego Victoria. W latach 1967-1969 studiował w Wyższej Szkole Pedagogicznej w Krakowie, w tym czasie był członkiem grupy literackiej Teraz. Debiutował w 1969 roku wierszami Dom i Siedem pustych kłosów w tygodniku Życie Literackie. Po ukończeniu studiów w latach 1969-1975 uczył w szkołach podstawowych w Orzechyni, Olszynach i Skawinie. W latach 1971-1975 studiował polonistykę w Wyższej Szkole Pedagogicznej w Krakowie, gdzie uzyskał tytuł magistra. Od 1975 r. pracował jako dziennikarz w krakowskim czasopiśmie Wieści, a następnie został redaktorem działu kultury. W 1976 roku został przyjęty do Stowarzyszenia Literatów Polskich. W latach 1985-1986 pracował w czasopiśmie Źródła, a od 1987 roku jest członkiem wydawnictwa Miniatura. W 1989 roku został przyjęty do Stowarzyszenia Pisarzy Polskich. W 1991 był stypendystą Svenska Institutet w Sztokholmie. W 2000 roku wraz z Bogusławem Żurakowskim i Dariuszem Tomaszem Lebiodą wziął udział w spotkaniu z trzema amerykańskimi poetami Stanleyem Kunitzem, Geraldem Sternem i Henrym S. Taylorem w siedzibie ONZ w Nowym Jorku. Reprezentował Polskę na XXI Światowym Kongresie Poetów w Sydney w 2001 roku. Pisze dla krakowskiej gazety Dziennik Polski.
Artur Sandauer napisał o nim, że jego poezja "trafia prosto do serca zwykłych ludzi". Jego wiersze były częścią programu nauczania w polskich szkołach. Teksty Barana były publikowane w wielu międzynarodowych antologiach. Wiele z jego wierszy stało się podstawą piosenek, m.in. dla takich wykonawców jak Stare Dobre Małżeństwo, Elżbieta Adamiak, Hanna Banaszak, Krzysztof Myszkowski i Andrzej Zarycki. Wiersze zostały przetłumaczone na różne języki, m.in. angielski, hebrajski, niemiecki, czeski, rosyjski, szwedzki i hiszpański.
Spotkanie - Kraków, Oficyna Konfraterni Poetów - 2003 (przekład na język niemiecki Henryk Bereska)
Nasze najszczersze rozmowy: Wiersze - Kraków, Wydawnictwo Literackie, 1974
Dopóki jeszcze: Wiersze - Warszawa, Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza, 1976
Na tyłach świata: Wiersze - Kraków, Wydawnictwo Literackie, 1977
Im Blitzlichtgewitter eines Streichholzes: Gedichte - Warschau, Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza, 1979
Wiersze wybrane/ Ausgewählte Gedichte - Warschau, Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza, 1984
Pędy i pęta: Gedichte - Krakau, Wydawnictwo Literackie, 1984
Autor! Autor!: Gespräche mit Menschen aus der Feder und der Palette. - Warschau, Verlag der Volksgenossenschaft, 1986
Reklamation: Gedichte - Szczecin, Glob, 1988
Zärtlichkeit: Gedichte - Krakau, Miniatura, 1988, 1989
Wiersze wybrane/Ausgewählte Gedichte - Krakau, Miniatura, 1990
Śnił mi się Artur Sandauer/Mir träumte von Artur Sandauer: Gespräche und Erinnerungen - Kraków, Jüdisches Kulturzentrum in Kazimierz, Hereditas Polono - Judaica, 1992
Pacierz Szwejka: Gedichte - Krakau, Miniatura, 1992
Kleine Kosmogonie: Gedichte - Krakau, Miniatura, 1994
115 Gedichte / 115 Gedichte: Gedichte aus den Jahren 1985-1993 - Tarnów, Comdruk, 1994
Das Grün der Liebe: Gedichte - Oficyna Konfraterni Poetów, Krakau - Jawor, 1995
Herbarium der Liebe: Gedichte - 2. Auflage, Konfraterania Poetów, 1996
Epiphanie der Sonne: Gedichte - Poznań, Arka, 1997
Maizauber: Gedichte - Krakau, Verlag Baran und Suszczyński, 1997
Unter dem grünen Baum des Lebens: Gedichte - in der Reihe Poeci Krakowa, Kraków, Śródmiejski Ośrodek Kultury w Krakowie, 2000
Das Tal der stillen Leute (mit Fotografien von Jakub Ciećkiewicz) - Tarnów, Biblos, 2001
Haus mit offenen Wänden - Warschau, Nowy Świat, 2001
Die längste Reise - Warschau, Nowy Świat, 2002
A wody płyną i płyną (Und die Wasser fließen und fließen), Torun, Wydawnictwo Adam Marszałek, 2004
Koncert dla nosorożca - dziennik poety z przełomu wieków [Ein Konzert für ein Nashorn - das Tagebuch eines Dichters zur Jahrhundertwende] - Poznań, Zysk i S-ka, 2005
Zielona miłosny i inne liryki (Liebesgrün und andere Gedichte) - Poznan, Zysk i S-ka, 2005
Morgenhymne - London Publishing Br@ndBook, 2006
Tragarze wyobraźni (Tragarze wyobraźni) - Rzeszów, Podkarpacki Instytut Książki i Marketingu, 2006
Taniec z ziemia (Tanz mit der Erde) - Poznan, Zysk i S-ka, 2006
Karussell. Gedichte aus den Jahren 2006-2009/ Rondo. Gedichte aus den Jahren 2006-2009 - Poznań, Zysk i S-ka, 2009
Podróże z tej i nie z tej ziemi - Schnappschuss aus 6 Kontinenten - Poznań, Zysk i S-ka, 2010
Borzęcin. Die Poesie und Prosa von Józef Baran - Städtische öffentliche Bibliothek in Borzęcin, 2014
1975 - Bursa-Preis für den besten Debütband ("Unsere aufrichtigsten Gespräche")
1977 - Stanislaw Piętak-Preis für den Band "Dopóki jeszcze"
1980 - Kościelski-Preis für "Im Blitzlichtgewitter eines Streichholzes"
1984 - Literaturfonds-Preis für den besten Lyrikband des Jahres ("Pedy i peta")
1992 - Jahrespreis der Woiwodschaft Kleinpolen
2001 - Krakauer Buch des Monats - Februar 2001 - für das Buch "Dom z otwartymi ścianami".
2001 - Auszeichnung des Pen West in Los Angeles für den zweisprachigen Gedichtband "In a Flash. In a Flash" (Übersetzung: J. A. Gregorek)
2002 - Władysław-Orkana-Preis
2004 - Kunstpreis der Stadt Krakau
Joanna Zawadzka: Baran Józef. In: Zeitgenössische polnische Schriftsteller und Literaturwissenschaftler. Band eins: A-B. Wydawnictwo Szkolne i Pedagogiczne Spółka Akcyjna, Warschau 1994, ISBN 83-02-05445-3, S. 92-93.
Joanna Zawadzka: Baran Józef. In: Współczescze polscy pisarze i badacze literatury. Band zehn: Ż und Ergänzungen zu den Bänden 1-9. Stiftung Humanistische Akademie, Warschau 2007, ISBN 978-83-8934894-4, S. 119-120.