Jerzy Andrzejewski [ˈjɛʒɨ andʒɛˈjɛfskʲi] (* 19 sierpnia 1909 w Warszawie; † 19 kwietnia 1983 benda) był polskim pisarzem.
Andrzejewski uczęszczał do gimnazjum w Warszawie, które ukończył w 1927 roku. Następnie studiował polonistykę na Uniwersytecie Warszawskim. Jego debiut literacki, opowiadanie Wobec czyjegoś życia, został opublikowany w tygodniku ABC w 1932 roku. W latach 1935-1937 był recenzentem teatralnym gazety ABC. W 1935 r. przejął także dział literacki czasopisma Prosto z mostu. W 1936 roku ukazał się pierwszy tom opowiadań Drogi nieuniknione, a Andrzejewski został członkiem Związku Literatów Polskich. Dwa lata później ukazała się jego powieść Ład serca. Do tej pory Andrzejewski opierał swoją twórczość na światopoglądzie katolickim, opisując moralne kolizje i dylematy.
Podczas II wojny światowej w latach 1940-1944 przebywał w Warszawie, działał w polskim podziemiu i starał się zachować polską kulturę. Był pełnomocnikiem Delegatury Rządu Rzeczypospolitej Polskiej na Kraj do spraw literatów.
Po wojnie Andrzejewski początkowo mieszkał w Krakowie i przez kilka lat pracował dla czasopism Odrodzenie, Przekrój i Kuźnica. W latach 1946-1947 był także prezesem krakowskiego oddziału Stowarzyszenia Literatów Polskich. W 1948 r. przeniósł się do Szczecina, gdzie aktywnie działał w Komitecie Obrońców Pokoju i Towarzystwie Przyjaźni Polsko-Radzieckiej. Jego przemiana z pisarza katolickiego w komunistycznego jest widoczna w pracy Popiół i diament, opublikowanej w 1948 roku. W latach 1949-1952 kierował szczecińskim oddziałem Związku Literatów Polskich. Gdy na konferencji szczecińskiej w 1949 roku socrealizm został podniesiony do rangi najwyższej doktryny artystycznej, Andrzejewski stał się jednym z czołowych orędowników tego gatunku artystycznego. W 1950 roku Andrzejewski ostatecznie wstąpił do PZPR i został redaktorem naczelnym polskiego czasopisma kulturalnego Przegląd kulturalny w latach 1952-1954. W latach 1952-1957 był również posłem na Sejm, a w latach 1952-1954 mieszkał w Warszawie. W latach 1956-1957 był prezesem warszawskiego oddziału Stowarzyszenia Literatów Polskich.
Jego entuzjazm dla socjalizmu nie trwał jednak długo. Już w 1954 r. nie wziął udziału w drugim kongresie partii. Po zdelegalizowaniu pisma "Europa", którego był współzałożycielem w 1957 r., zrezygnował z członkostwa w PZPR. W rezultacie jego prace zostały całkowicie zakazane. W marcu 1964 r. Andrzejewski podpisał dokument List 34 (List 34), notę protestacyjną polskiej inteligencji na rzecz wolności działania w ich twórczości. Kiedy we wrześniu 1968 roku Andrzejewski napisał list otwarty do Eduarda Goldstückera, protestując przeciwko polskiemu udziałowi w inwazji na Czechosłowację podczas Praskiej Wiosny, jego prace nie mogły być już drukowane. W 1969 r. wstąpił do Polskiego PEN Clubu. Jego wieloletnia współpraca z tygodnikiem Literatura rozpoczęła się w 1972 roku, w którym opublikował serie Z dnia na dzień w latach 1972-1979 i Gra z cieniem w latach 1980-1981. W proteście przeciwko planowanej nowelizacji konstytucji Andrzejewski podpisał w styczniu 1976 r. Memoriał 101, a we wrześniu 1976 r. współtworzył Komitet Obrony Robotników (KOR) i podpisał Apel KOR, skierowany do Marszałka Sejmu. W latach 1977-1981 był członkiem redakcji pisma "Zapis". W 1981 r. prowadził cotygodniowe wykłady dla studentów Instytutu Filologii Polskiej Uniwersytetu Warszawskiego.
Wiele z jego dzieł doczekało się adaptacji filmowych; w kilku przypadkach był także autorem scenariuszy. Najsłynniejszym z nich jest Popiół i diament Andrzeja Wajdy ze Zbigniewem Cybulskim w roli głównej. Film z 1958 roku zdobył nagrodę krytyków na festiwalu w Wenecji w 1959 roku. Ciemności kryją ziemię opisuje hiszpańską inkwizycję i porusza problemy fanatyzmu religijnego, etyki i inne.
W książce Zniewolony umysł (wydanej po polsku w 1953 r.) Czesław Miłosz krytykuje m.in. swojego dawnego dobrego przyjaciela Andrzejewskiego. Andrzejewski nie jest wymieniony wprost, ale czytelnikowi nietrudno się domyślić, kto stoi za "Alfą". Miłosz opisuje wcześniejszy (katolicki) okres Andrzejewskiego ("chciał być autorytetem moralnym" i "polował na czystość") oraz jego przemianę w komunistę: Andrzejewski przedstawiony jest jako egoista, który zawsze chciał być w centrum uwagi. Choć Andrzejewski określa się jako komunista, Miłosz ma co do tego wątpliwości, a nawet nieco się z tego naśmiewa. W rzeczywistości Jerzy Andrzejewski później zrezygnował z członkostwa w partii.
Drogi nieuniknione. Opowiadania, 1936
Ład serca. Powieść, 1938
Ład serca, powieść niemiecka Oskara Jana Tauschinskiego, Monachium 1970
Apel, powstanie 1942, odczyty w konspiracji; 1945
Karwoche, Entstehung 1943
Die Karwoche, Erzählung, Deutsch von Oskar Jan Tauschinski, Wien 1948
Warschauer Karwoche, Deutsch von Renate Lachmann, München 1964
Das Winkelrid-Fest. Spektakel in 3 Akten, zusammen mit Jerzy Zagórski, 1946
Die Nacht. Erzählungen, 1945
Asche und Diamanten. Roman, 1947 in Odrodzenie, 1948
Asche und Diamant. Roman, Deutsch von Henryk Bereska, München 1960
Für den Frieden zu gewinnen!, 1950
Über den Sowjetmenschen, 1951
Menschen und Ereignisse, 1951, 1952
Die Partei und das Werk des Schriftstellers, 1952
Menschen und Ereignisse 1952, 1953
Effektiver Krieg oder Beschreibung der Schlachten und Scharmützel mit Zadufka, 1953
Ein Buch für Marcin, 1954
Der goldene Fuchs, 1954 in Nowa Kutlura; 1955
Finsternis verbirgt den Winter, 1957
Finsternis bedeckt die Erde, Roman, Deutsch von Walter Henke und Oskar Jan Tauschinski, München 1961
Wie ein Hain. Kurzgeschichten 1933-1958, 1959
Die Pforten des Paradieses, 1960
Die Pforten des Paradieses, Roman, Deutsch von Renate Lachmann, München 1963
Die Pforten des Paradieses, powieść, język niemiecki Henryk Bereska, Volk und Welt, Berlin 1982 (= Spektrum, 161)
Idzie skacząc po górach, 1963
Idzie skacząc po górach, powieść, język niemiecki, Peter Lachmann, Monachium 1966
Siehe, er kommt und hüpft über die Berge, Henryk Bereska, Aufbau-Verlag, Berlin, Weimar 1984 (licencja Langen-Müller-Verl., Monachium - wydanie dla NRD)
Apelacja, 1968
Apelacja, niemiecki Peter Lachmann, Frankfurt nad Menem 1968
Prometeusz, 1971
Teraz na ciebie zagłada, 1975 w Literaturze; 1976
Jetzt kommt über dich das Ende, powieść, język niemiecki, Peter Lachmann, Frankfurt nad Menem 1977
Już prawie nic, 1976 w Twórczości; 1979
Miazga, 1979
Nowe opowiadania, 1980
Nikt, 1982 w Twórczości; 1983
Intermezzo i inne opowiadania, 1986
Gra z cieniem, 1987
Z dnia na dzień. Dziennik literacki 1972-1979, 1988
Wybrane opowiadania, Monachium 1963
Wielkie opowieści, Wiedeń 1968
Das große Lamento des papierenen Kopfes, opowiadania, Monachium 1969
Złoty lis, powieść, Monachium 1979
Fikcyjna żona, Berlin 1982
1950 - Warszawski Robinson, reżyseria Jerzy Zarzycki (z Janem Kurnakowiczem i Zofią Mrzozowską)
1957 - Zagubione emocje, reżyseria Jerzy Zarzycki (z Marią Klejdysz i Andrzejem Jurczakiem)
1958 - Popiół i diament (tytuł oryginalny), reż. Andrzej Wajda
1960 - Niewinni czarodzieje (tytuł oryginalny: Niewinni czarodzieje), reżyseria Andrzej Wajda (z Tadeuszem Łomnickim, Krystyną Stypułkowską i Romanem Polańskim)
1968 - Bramy raju (tytuł oryginalny: Gates to Paradise, powieść: Bramy raju), reżyseria Andrzej Wajda (z Ferdy Mayne i Mathieu Carrière)
1989 - Torquemada (tytuł oryginalny: Darkness Covers the Earth, powieść: Ciemności kryją ziemię), reżyseria Stanislav Barabáš
1995 - Wielki Tydzień (tytuł oryginalny: Wielki Tydzień), reż. Andrzej Wajda (z Beatą Fudalej i Wojciechem Malajkatem)
1980 - Die Pforten des Paradieses, RIAS Berlin, Regie: Hans Ulrich Minke Sprecher: Dieter Borsche
Jadwiga Czachowska: Andrzejewski Jerzy. In: Zeitgenössische polnische Schriftsteller und Literaturwissenschaftler. Band eins: A-B. Wydawnictwo Szkolne i Pedagogiczne Spółka Akcyjna, Warschau 1994, ISBN 83-02-05445-3, S. 45-50 (polnisch).
Jadwiga Chachowska: Andrzejewski Jerzy. In: Współczescze polscy pisarze i badacze literatury. Band zehn: Ż und Ergänzungen zu den Bänden 1-9. Stiftung Akademie der Geisteswissenschaften, Warschau 2007, ISBN 978-83-8934894-4, S. 105-107 (polnisch).