Carl Amery (pseudonim Christian Anton Mayer; * 9 kwietnia 1922 r. w Monachium; † 24 maja 2005 r. tamże) był niemieckim pisarzem i działaczem na rzecz ochrony środowiska.
Był członkiem Gruppe 47, przewodniczącym Związku Pisarzy Niemieckich (VS) w latach 1976/77 oraz prezesem PEN Centre Germany w latach 1989-1991. W latach 1967-1974 Amery był członkiem SPD, wcześniej należał do GVP. Później Amery był członkiem założycielem Partii Zielonych na Federalnym Kongresie Partii Zielonych w Karlsruhe 13 stycznia 1980 r. i patronem Monachijskiego Sojuszu Wodnego. Jako inicjator i współzałożyciel Amery był w latach 1980-1995 prezesem Towarzystwa Ekologii Politycznej im. E-F Schumachera (Monachium).
Carl Amery, syn historyka sztuki Antona Mayera-Pfannholza, spędził dzieciństwo głównie w Passau i Freisingu, uczęszczając odpowiednio do gimnazjum humanistycznego w Passau i gimnazjum domowego - oba miasta odcisnęły piętno na jego twórczości (np. Passau w Der Wettbewerb i Der Untergang der Stadt Passau, Freising w Das Geheimnis der Krypta). Amery był wówczas stypendystą Maximilianeum i studiował filologię nowożytną na Uniwersytecie Ludwika Maksymiliana w Monachium, a następnie studiował ten sam kierunek oraz teorię i krytykę literacką na Katolickim Uniwersytecie Ameryki w Waszyngtonie.
W 1943 r. dostał się do niewoli w Tunezji, a w 1946 r. powrócił do Monachium, gdzie wznowił przerwane studia (języki i literatura). Zaczął pisać, najpierw pod nieco zamerykanizowanym nazwiskiem Chris Mayer, a następnie wybrał pseudonim Carl Amery, przy czym Amery to anagram Mayera.
W 1954 r. ukazała się jego pierwsza powieść Der Wettbewerb. Jako członek Grupy 47 zyskał sławę satyryka w 1958 r. dzięki powieści Die große Deutsche Tour. Ta reputacja utrzymała się przez długi czas.
Inną stronę swojej twórczości pokazał w krytycznej wobec Kościoła książce Die Kapitulation oder Deutscher Katholizismus heute (Kapitulacja albo niemiecki katolicyzm dzisiaj) z 1963 r., a następnie w Das Ende der Vorsehung. The Merciless Consequences of Christianity", w której przypisał chrześcijaństwu współudział w globalnej destrukcji środowiska. To predestynowało Amery'ego do roli mistrza ekologii politycznej, którą wypełnił kolejnymi pismami, takimi jak The Ecological Opportunity, i podkreślił osobistym zaangażowaniem - najpierw w początkowej fazie w Partii Zielonych, a następnie w 1980 r., zakładając niezależne stowarzyszenie E.-F.-Schumacher-Gesellschaft, którego był prezesem do 1995 r.
W latach 1967-1971 Amery był dyrektorem Biblioteki Miejskiej w Monachium, co oznaczało dla niego przerwę w działalności wydawniczej.
W 1974 r. zwrócił się wreszcie ku trzeciemu gatunkowi, science fiction, co było wówczas zaskakującym posunięciem dla autora, którego uważano za literaturę wysoką. Niebagatelny wpływ wywarł na niego Gilbert Keith Chesterton, którego powieści science fiction wydał później w poprawionej wersji niemieckiej. W tym obszarze mieszczą się zwłaszcza trzy powieści Amery, a mianowicie.
The King's Project (1974): Watykan podejmuje się zmiany historii za pomocą wehikułu czasu skonstruowanego przez Leonarda da Vinci. Celem Congregatio secreta ad purificandos fontes (CSAPF) jest zdobycie korony Anglii dla rodu Wittelsbachów poprzez manipulowanie historią. Jednak dwaj monsiniorowie Sbiffio-Trulli i Doensmaker muszą się przekonać, że ich kalkulacje dotyczące konieczności historycznej są błędne. Der Untergang der Stadt Passau (1975): W przedmowie Amery nazywa powieść "ćwiczeniem na palcach", do napisania którego zainspirowała go powieść A Canticle for Leibowitz amerykańskiego autora SF Waltera M. Millera. W związku z tym powieść ukazuje się w serii SF wydawnictwa Heyne i staje się największym sukcesem książkowym Amery. O treści: Po globalnej katastrofie wywołanej przez zarazę krystalizują się dwie grupy - jedna podejmuje próbę odbudowy cywilizacji (z elektrycznością, biurokracją i szykiem), druga wraca do korzeni rolnictwa na własne potrzeby i tworzy kulturę na poziomie mniej więcej epoki brązu. Powieść opowiada o konflikcie kulturowym, który nieuchronnie z niego wynika.W ogniu Leyermark (1979): Tu również chodzi o pytanie o konieczność historyczną, przypadek lub los - krótko mówiąc: "Co by było, gdyby...?". W tym przypadku: Co by było, gdyby w 1866 r. bawarski urzędnik (nieumyślnie) zwerbował amerykańskie oddziały wolnej armii wyposażone w karabiny powtarzalne (właśnie zakończyła się wojna secesyjna w USA) do nadchodzącej wojny z Prusami? Po klęsce Prusaków anarchistyczno-demokratyczna grupa nieregularnych żołnierzy wywróciła do góry nogami mentalność Europejczyków: Ze starć wyłania się Konfederacja Środkowoeuropejska (alternatywna Unia Europejska), o anarchistyczno-syndykalistycznej strukturze i dużej wolności wspólnotowej, pozbawiająca Francję i Niemcy ich rzekomej wrogości. Dwie inne powieści Amery, przeplatane elementami fantastyki, za temat obierają bawarską duchowość: W Die Wallfahrer (1986) bohaterowie zmierzają do starożytnego miejsca łaski Tuntenhausen; a w Geheimnis der Krypta (1990) krypta w katedrze we Freisingu (a w niej tzw. Bestiensäule) stanowi centrum akcji, która obejmuje trzy pokolenia, podnosząc do rangi nauki o "sfagistyce" znane z The Fires of Leyermark (ale także z The King's Project) pytanie o to, jak historia mogła potoczyć się zupełnie inaczej z powodu nieco zmienionych warunków indywidualnych.
Od 1985 roku dzieła zebrane Amery'ego ukazywały się w indywidualnych edycjach w monachijskim wydawnictwie Paul List-Verlag. W 2001 r. Amery oświadczył w wywiadzie, że nie napisze więcej powieści ze względów zdrowotnych.
W ostatnich latach życia Carla Amery'ego stan jego zdrowia pogarszał się coraz bardziej z powodu rozedmy płuc, aż do śmierci. Pochowano go 30 maja 2005 r. na monachijskim Ostfriedhof w gronie najbliższej rodziny. Prawa do jego publikacji posiadała wdowa po nim, Marijane Mayer, aż do swojej śmierci w 2019 r.
W 2007 r. ukazał się pośmiertnie tom esejów Arbeit an der Zukunft (Praca nad przyszłością), zawierający fragment polemiki przeciwko amerykańskiej prawicy religijnej, nad którą Amerykanin pracował do niedawna.
1973: Medal Ludwiga Thomy przyznany przez miasto Monachium
1975: Nagroda im. Ernsta Hoferichtera
1979: Nagroda Tukana
1979: Niemiecka Nagroda za Ochronę Zabytków, Srebrna Półkula
1984: Bawarska Nagroda Pokojowa
1985: Nagroda Kurd-Laßwitz za opowiadanie Nur einen Sommer gönnt ihr Gewaltigen (Tylko jednego lata pozwalasz możnym)
1987: Nagroda Kurd-Laßwitz za powieść Pielgrzymi
1987: Federalny Krzyż Zasługi (I. klasa)
1988: Nagroda Federalnego Związku Ochrony Przyrody w Bawarii w dziedzinie ochrony przyrody
1988: Nagroda Kurda-Laßwitza za słuchowisko radiowe "Protokół Penthouse'a".
1989: Nagroda Friedricha Märkera
1991: Nagroda Phantastik miasta Wetzlar
1991: Nagroda Kurd-Laßwitz za powieść "Tajemnica krypty
1991: Nagroda Literacka Miasta Monachium
1996: Niemiecka Nagroda Fantastyki
Wilhelma HoegneraW 2007 r. Związek Pisarzy Niemieckich w Bawarii ufundował nagrodę literacką imienia Carla Amery.
Konkurs. Powieść. Nymphenburger Verlagshandlung, Monachium 1954
Wielka wyprawa po Niemczech. Pogodna powieść. Nymphenburger Verlagshandlung, Monachium 1958; z epilogiem 1986: List, Monachium 1986, ISBN 3-7991-6305-0; Heyne, Monachium 1989, ISBN 3-453-03641-7
The King's Project. Powieść. Piper, Monachium/Zurych 1974, ISBN 3-492-02074-7; dtv, Monachium 1978, ISBN 3-423-01370-2.
Galop z maszyną czasoprzestrzenną, recenzja Heinricha Bölla. W: Die Zeit, 4 października 1974 r.
Upadek miasta Passau. Powieść science fiction. Heyne, Monachium 1975, ISBN 3-453-30332-6
Recenzja: Ulrich Gutmair we fluterze, 19 lipca 2006 r.
W ogniskach Leyermarku. Powieść. Nymphenburger, Monachium 1979, ISBN 3-485-00369-7; Heyne, Monachium 1981, ISBN 3-453-30738-0.
W imię Boga Wszechmiłosiernego. W: Peter Wilfert (red.): Brama do gwiazd. Goldmann, Monachium 1981, ISBN 3-442-23400-X
Tylko jeden letni żal do was, mocarze. W: Rocznicowy tom science fiction. Książka do czytania. Heyne, Monachium 1985, ISBN 3-453-31112-4 (otrzymał nagrodę Kurd-Laßwitz)
Silna Pozycja czy Całkiem Normalny MAMUS. Osiem satyr. List, Monachium 1985, ISBN 3-7991-6247-X; Heyne, Monachium 1990, ISBN 3-453-04196-8.
Pielgrzymi. Powieść. List, Monachium 1986, ISBN 3-7991-6241-0; Heyne, Monachium 1989, ISBN 3-453-03276-4.
Tajemnica krypty. Powieść. List, Monachium 1990, ISBN 3-471-77019-4; Heyne, Monachium 1992, ISBN 3-453-05650-7.
Dostępne. 1966
Recenzja: Jürgen Kolbe. W: Die Zeit, 6 maja 1966 r.
Ostateczny ratunek dla Michigan. 1982
Sweter z parasolką. Radio Bawarskie, 1984.
The Penthouse Protocol. WDR/BR/HR, 1987.
1963: Poddanie się albo Niemiecki katolicyzm dzisiaj. Rowohlt, Reinbek 1963 (nr 1 na liście bestsellerów "Spiegla" od 3 lipca do 8 października 1963)
1964: (red.): Prowincja. Krytyka formy życia. Wydawnictwo Nymphenburger, Monachium 1964
1967: Pytania dla świata i Kościoła. 12 esejów. Rowohlt, Reinbek 1967
1972: Koniec Opatrzności. Bezlitosne konsekwencje chrześcijaństwa. Rowohlt, Reinbek 1972, ISBN 3-498-00008-X.
1973: Postacie drugoplanowe. W: Walter Jens (red.): Dobry Samarytanin. Kreuz, Stuttgart 1973, ISBN 3-7831-0413-0, s. 19-28.
1974: z Jochenem Kölschem (red.): Bayern, ein Rechts-Staat? Polityczny portret niemieckiego państwa federalnego. Rowohlt, Reinbek 1974, ISBN 3-499-11820-3.
1976: Natura jako polityka. Szansa ekologiczna człowieka. Rowohlt, Reinbek 1976, ISBN 3-498-00010-1.
1978: wraz z Peterem Corneliusem Mayer-Tasch i Klausem Michaelem Meyer-Abich: Polityka energetyczna bez podstaw. Od obywatelskiego nieposłuszeństwa do zmiany polityki energetycznej. Fischer-TB, 1978, ISBN 3-596-24007-7.
1980: Żegnajcie, umiłowani mieszkańcy Bawarii. Bertelsmann, 1980, ISBN 3-570-02107-6; Goldmann-TB, 1982; wydanie uaktualnione: List, Monachium 1996, ISBN 3-471-77026-7.
1985: Szansa ekologiczna. List, Monachium 1985, ISBN 3-7991-6271-2. Koniec Opatrzności i Natura jako polityka w jednym tomie, z posłowiem autora. Wydanie papierowe z posłowiem 1990: Heyne 1991, ISBN 3-453-04444-4.
1988: Pełna głębokiego współczucia. Bawarskie refleksje na temat sprawy kilońskiej. W: Heinz Ludwig Arnold (red.): Vom Verlust der Scham und dem allmählichen Verschwinden der Demokratie. Steidl, Getynga 1988, ISBN 3-88243-091-5, s. 211-216.
1988: Problem ekologiczny jako misja kulturowa. BIS, Oldenburg 1988, ISBN 3-8142-1013-1.
1991: Balaam's Donkey. Eseje konserwatywne. List, Monachium 1991, ISBN 3-471-77021-6.
1994: Przesłanie Tysiąclecia. O życiu, śmierci i godności. List, Monachium 1994, ISBN 3-471-77022-4.
1995: Ale kiedy sól stała się nieświeża... Czy Kościoły głoszą kazania zgodne z duchem czasu? W: Czy Kościoły są u kresu? Pustet, Regensburg 1995, ISBN 3-7917-1455-4.
1998: Hitler jako prekursor. Auschwitz - początek XXI wieku? Luchterhand, Monachium 1998, ISBN 3-630-87998-5.
2000: Ty pełen nieskończoności. In: Elisabeth Schweeger & Eberhard Witt (eds.): Ach Deutschland! belleville, Munich 2000, ISBN 3-933510-67-8, p. 39-45.
2001: z Hermannem Scheerem: Zmiany klimatyczne. Od kultury kopalnej do słonecznej. Rozmowa z Christiane Grefe. Kunstmann, Monachium 2001, ISBN 3-88897-266-3.
2002: Globalne wyjście. Kościoły a rynek totalny. Luchterhand, Monachium 2002, ISBN 3-630-88004-5, btb, Monachium 2004, ISBN 3-442-73133-X.
2005: (red.): Listy do bogaczy. Luchterhand, Monachium 2005, ISBN 3-630-87186-0.
2007: Praca nad przyszłością. Eseje. Pod redakcją Josepha Kiermeiera-Debre. Luchterhand, Monachium 2007, ISBN 978-3-630-62123-4.
z Kurtem Kusenbergiem i Eugenem Okerem: Zucker und Zimt. ff. Rym. Langewiesche-Brandt, Ebenhausen 1972, ISBN 3-7846-0066-2.
Marzec, powrót do drzew, czyli jak możemy to zrobić lepiej. Schaffstein, Dortmund 1979, ISBN 3-588-00021-6 (literatura faktu dla młodzieży).
G. K. Chesterton lub walka z przeziębieniem. Kerle, Freiburg/Heidelberg 1981, ISBN 3-600-30082-2.
z Mariną Bohlmann: Monachium. dtv, Monachium 1982, ISBN 3-423-03708-3 (przewodnik turystyczny).
z Günterem Altnerem, Robertem Jungkiem i Jürgenem Schneiderem: Lebenselemente. Ogień - Woda - Powietrze - Ziemia. Herder, Freiburg/Bazylea/Wiedeń 1985, ISBN 3-451-20178-X.
z Georgem Kürzingerem (fotografie): Bawaria. Bucher, Monachium 1993, ISBN 3-7658-0811-3 (tekst do książki ilustrowanej).
Fale i turbulencje (Currents & Eddies). Pośrednie żniwo bogatego życia rymowanego. Verlag Kuckuck & Straps (wydawcy i malarza Fritza Gebhardta pseudonim Eugen Oker), Monachium 2000, ISBN 3-935276-00-1.
Heinrich Böll: Posłowie do książki Carla Amery "Poddanie". W: Listy z Nadrenii. Schriften und Reden 1960-1963, Monachium 1985, ISBN 3-423-10602-6, s. 224-227 (zob. także artykuł Bölla Dobrzy i źli katolicy? W: Der Spiegel. Nr 19, 1963, s. 82 (online). )
Ute Bauer, Olaf Rappold i Thomas Tilsner: Wywiad z Carlem Amery. W: Wolfgang Jeschke (red.): Das Science Fiction Magazin # 10. Wilhelm Heyne Verlag Munich 1983, ISBN 3-453-31048-9, s. 117-136.
Hans Werner Richter: Im Etablissement der Schmetterlinge. 21 portretów z Gruppe 47. Monachium 1986
Karl Michael Armer: Pielgrzymi. W: Wolfgang Jeschke (red.): The Science Fiction Year 1987 Volume 2, Wilhelm Heyne Verlag, Munich 1987, ISBN 3-453-31365-8, s. 638-640.
Joseph Kiermeier-Debre (red.): Carl Amery - "...ahnen, wie das alles gemeint war". Wystawa prac. List, Monachium/Lipsk 1996, ISBN 3-471-79324-0
Karlheinz Steinmüller: Laudatio na temat Carla Améry'ego. Z okazji przyznania German Fantasy Prize 1996. W: Wolfgang Jeschke (red.): Das Science Fiction Jahr 1997. Wilhelm Heyne Verlag, Monachium, ISBN 3-453-11896-0, s. 635-641.
Joseph Kiermeier-Debre (red.): Carl Amery: Praca nad przyszłością. Eseje. Luchterhand Collection, Monachium 2007, ISBN 978-3-630-62123-4.
Götz Fenske: Spotkania z Carlem Amery i Herbertem Gruhlem. W: Naturkonservativ. 2008/2009, wyd. Herbert-Gruhl-Gesellschaft e. V. Bad Schussenried 2009, ISBN 978-3-87336-904-7, s. 90-110; (fragment na stronie naturkonservativ.de)
Christoph F. Lorenz: Amery, Carl. W: Lexikon der Science Fiction-Literatur seit 1900. with a look at Eastern Europe, edited by Christoph F. Lorenz, Peter Lang, Frankfurt/Main 2016, ISBN 978-3-631-67236-5, s. 193-198.
Bernhard M. Baron: Carl Amery i Tirschenreuth. Rodzinne poszukiwania śladów. W: Heimat-Landkreis Tirschenreuth. Vol. 30/2018, Pressath 2018, ISBN 978-3-947247-21-9, s. 139-145.
Harald Eggebrecht: Carl Amery nie żyje - buntownik, językoznawca i oświeceniowiec. W: Süddeutsche Zeitung. 30 maja 2005 r. (nekrolog: sueddeutsche.de).
Tilman Urbach: Wallfahrt im Gegenwind. W: Neue Zürcher Zeitung. 31 maja 2005 r. (nekrolog: nzz.ch).
Dirk Knipphals: Zaangażowanie jest wszystkim. W: Die Tageszeitung. 1 czerwca 2005 r. (nekrolog: taz.de).
Czas, który jeszcze mamy, Carl Amery - bawarski myśliciel lateralny, film Very Botterbusch, 45 min. BR 1991
Kolejny Bawarczyk. Z okazji 100. rocznicy urodzin Carla Amery autorstwa Bernharda Setzweina