Wikibiopedia

 

Tadeusz Banachiewicz

Tadeusz Banachiewicz (ur. 13 lutego 1882 w Warszawie, Imperium Rosyjskie; zm. 17 listopada 1954 w Krakowie) - polski astronom, matematyk i geodeta.

Życie i twórczość

Banachiewicz studiował na Uniwersytecie Warszawskim, a po jego zamknięciu przez Rosję w 1905 r. w Getyndze, gdzie poznał Wacława Sierpińskiego. W 1915 r. uzyskał tytuł profesora na Uniwersytecie Kazańskim i do 1918 r. pracował jako astronom w obserwatoriach kilku rosyjskich uniwersytetów, ostatnio w Dorpacie. Po odzyskaniu przez Polskę niepodległości został profesorem Politechniki Warszawskiej w 1918 r., a rok później profesorem Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie i dyrektorem tamtejszego obserwatorium astronomicznego. W 1922 r. został członkiem Polskiej Akademii Umiejętności.

W 1923 r. przedstawił w ich biuletynie swoją "teorię krakowską" (rachunek krakowski), specjalny rodzaj algebry macierzy, który przyniósł mu międzynarodowe uznanie. W tych "krakowianach" mnożenie macierzy odbywa się zgodnie z zasadą "kolumna razy kolumna". Banachiewicz zastosował ją w mechanice nieba. Opracował również ważne prace z zakresu mechaniki nieba, w szczególności dotyczące wyznaczania orbit komet i astronomicznych obliczeń perturbacyjnych.

W 1925 roku założył czasopismo Acta Astronomica. W latach 1932-1938 był wiceprezesem Międzynarodowej Unii Astronomicznej i jednocześnie pierwszym prezesem Polskiego Towarzystwa Astronomicznego. 6 listopada 1939 r. został aresztowany wraz z innymi krakowskimi profesorami w ramach Sonderaktion Krakau i deportowany do obozu koncentracyjnego Sachsenhausen. W 1952 r. został członkiem Polskiej Akademii Nauk. Otrzymał doktoraty honoris causa Uniwersytetu Warszawskiego, Uniwersytetu Poznańskiego i Uniwersytetu Sofijskiego.

Jego imieniem nazwano krater księżycowy Banachiewicz i asteroidę (1286) Banachiewicza.

Literatura

Observo ergo sum: Tadeusz Banachiewicz 1882-1954; Anna Karolina Zawada; Kraków 2004 (jęz. polski i angielski)

Nekrolog w Monthly Notices Royal Astronomical Society 1957

Jochen August (red.): "Sonderaktion Krakau". Aresztowanie krakowskich naukowców 6 listopada 1939 r. Hamburger Edition, Hamburg 1997, ISBN 3-930908-28-X, s. 279.

Zobacz również

Copyright © Wikibiopedia | Polityka prywatności