Jan Długosz, także Johannes Longinus, Joannes Dlugossius, Johann(es) Dlugoß lub Dluhoss (* 1 grudnia 1415 w Nowej Brzeźnicy koło Radomska; † 19 maja 1480 w Krakowie) był polskim dyplomatą, geografem i historykiem.
Długosz studiował na Akademii Krakowskiej w latach 1428-1431. W 1431 r. został mianowany przez swojego wuja Bartłomieja Długosza i proboszcza kłobuckiego na Śląsku jego następcą w kościele parafialnym św. Marcina w Kłobucku, a następnie ufundował klasztor kanoników w Kłobucku. W 1436 r. został kanonikiem krakowskim. W latach 1433-1455 Długosz był bliskim powiernikiem i sekretarzem biskupa krakowskiego Zbigniewa Oleśnickiego. Po jego śmierci w 1467 r. przeszedł na służbę króla Kazimierza IV, który powierzył mu wychowanie synów królewskich oraz liczne misje dyplomatyczne. Prowadził m.in. negocjacje między Zakonem Krzyżackim a Polską i Litwą podczas wojny trzynastoletniej (1454-1466). Przy jego współpracy zawarto II pokój w Thorn. Odmówił wyboru na arcybiskupa Pragi i na krótko przed śmiercią, w 1480 r. Długosz został mianowany arcybiskupem Lwowa.
W latach 1455-1480 napisał po łacinie Annales seu Cronicae incliti Regni Poloniae (Roczniki, czyli kroniki sławnego Królestwa Polskiego) w dwunastu tomach. Jedna z jego części, Chorographia Regni Poloniae, jest szczegółowym opisem geograficznym kraju. Z drugiej strony opisy historyczne są w większości wątpliwe w swoich szczegółach.
Całe dzieło wywarło wielki wpływ na wczesnonowożytną polską historiografię, w tym na Mathiasa von Miechowa.
Pierwsze drukowane wydanie Kroniki Długosza ukazało się w 1614 r. (ocenzurowane), pierwsze pełne wydanie w latach 1701-1703. Wydanie krytyczne, które jest dziś miarodajne, ukazało się w 10 tomach w latach 1964-2003.
Jego Banderia Prutenorum z 1448 r. jest jednym z najważniejszych współczesnych źródeł na temat bitwy pod Tannenbergiem (1410), chociaż zgodnie z polską tradycją Długosz określa miejsce bitwy jako Grunwald (a nie Grünfelde pod Tannenbergiem).
Długosz napisał Liber beneficiorum ecclesiae Craceviensis w trzech częściach w latach 1440-1480, historię kościelną Krakowa i szczegółowy opis diecezji krakowskiej. Trzecia część z lat 1470-1480 opisuje wszystkie parafie diecezji, w tym dekanaty Bytom i Pszczyna, wówczas poza granicami Polski, w Królestwie Czech.
W 1464 r. Długosz zlecił Konradowi Gesselenowi przetłumaczenie na łacinę rymowanej kroniki pruskiej Wiganda z Marburga.
Komplet dzieł Długosza został wydany w 1887 roku przez Aleksandra Przeździeckiego jako "Joannis Dlugosz Senioris Canonici Cracoviensis Opera Omnia". Tomy od I do VI zawierają krótsze teksty. Stanisława, opis sztandarów zakonu krzyżackiego zdobytych w 1410 r. znany jako "Banderia Prutenorum", ale także księgę heraldyczną, której autorstwo Długosza nie zostało jeszcze ostatecznie wyjaśnione. Główne dzieła znajdują się w następujących tomach: księgi od VII do IX zawierają "Liber beneficiorum", zestawienie dóbr, praw i przywilejów diecezji krakowskiej, a pozostałe tomy od X do XIV zawierają "Annales seu cronica incliti regni Poloniae", jedną z najważniejszych uniwersalnych kronik dotyczących historii Europy Środkowo-Wschodniej w średniowieczu.
Historia Europy Środkowo-Wschodniej w średniowieczu.
Długosz. W: Meyers Großes Konversations-Lexikon. Tom 5, Lipsk 1906, s. 67 (wersja zdigitalizowana)
Jacob Caro: Johannes Longinus. Przyczynek do historii literatury. Jena 1863.
Sven Ekdahl: "Banderia Prutenorum" Jana Długosza, źródło o bitwie pod Tannenbergiem 1410 r. Badanie struktury, pochodzenia i wartości źródłowej rękopisu. Vandenhoeck and Ruprecht, Getynga 1976, ISBN 978-3-525-82382-8.