Uljana Krawczenko (ukraińska Уляна Кравченко, rosyjska Ульяна Кравченко, legalne nazwisko Julia Schneider, ukraińska Юлія Шнайдер, rosyjska Юлия Юльевна Шнайдер; ur. 16 lub 18 kwietnia 1860 r. w Mikołajowie, Cesarstwo Austriackie, obecnie Ukraina; zm. 31 marca 1947 r. w Przemyślu, Polska) - ukraińska poetka, pisarka i działaczka na rzecz praw kobiet o niemieckich korzeniach.
Ulyana Kravchenko urodziła się w rodzinie zukrainizowanych niemieckich urzędników państwowych w Mykolaiv, w obwodzie o tej samej nazwie. Jej ojciec był wybitnym człowiekiem w życiu społecznym i politycznym Galicji w latach sześćdziesiątych XIX wieku i zwolennikiem ukraińskiego ruchu ludowego. Zmarł, gdy Uljana miała dziesięć lat. Jej matka Julia Łopuszańska pochodziła z rodziny księży greckokatolickich. Wychowała córkę w miłości do muzyki ludowej i tradycji ustnych. Zainteresowaniom literackim Uljany Krawczenko sprzyjał fakt, że rodzina mieszkała w domu burmistrza miasta Leontyjewa Ustjanowicza, ojca poety i pisarza Mikołaja Leontyjewicza Ustjanowicza.
Ulyana Kravchenko uczyła się w domu. Jej nauczycielka niemieckiego często rozmawiała o literaturze. Po przeprowadzce rodziny do Lwowa, od 1877 r. uczęszczała do kolegium nauczycielskiego. Pod wpływem wierszy Iwana Franki zaczęła pisać i uczyć się języka ukraińskiego. Po ukończeniu studiów w 1881 r. Uljana Krawczenko zaczęła uczyć w galicyjskich miasteczkach i wsiach; przez długi czas pracowała w Bibrce. W tym samym roku czasopismo "Sarja" (ros. Заря) opublikowało jej pierwsze wiersze i opowiadanie "Kalitka" (ros. Калитка). Dzięki wsparciu Iwana Franki, który odegrał ważną rolę w jej życiu, większość utworów Ulany Krawczenko została wydana drukiem.
W 1885 r. rozpoczęła pracę w sześcioklasowej ukraińskiej szkole dla dziewcząt "Instytut Basiliusa" we Lwowie. W listopadzie tego samego roku została zwolniona ze stanowiska nauczycielki za popieranie ukraińskiej pisowni fonetycznej Iwana Franki i Mychajło Drahomanowa, która była sprzeczna z oficjalną pisownią zrusyfikowaną.
Odegrała aktywną rolę w ruchu emancypacji kobiet w Galicji, który prowadził kampanię na rzecz równych praw kobiet w życiu społecznym, zawodowym i rodzinnym.
Jakiś czas później Ulyana Kravchenko pracowała jako nauczycielka dla właścicieli ziemskich we wsi Rudenko niedaleko Lwowa. Następnie przez dwa lata mieszkała w Dolischnij Lushok niedaleko Drohobycza. Tam Uljana Krawczenko wyszła za mąż za nauczyciela, z którym miała córkę i syna. W latach 1888-1920 pracowała z niewielkimi przerwami we wsi Silzi koło Drohobycza.
Od 1920 r. Uljana Krawczenko mieszkała z córką w Przemyślu, gdzie zmarła w 1947 roku.
W 1885 r. Iwan Franko opublikował książkę "Prima Vera" z wierszami Ulyany Kravchenkov pod jej prawdziwym nazwiskiem Julia Schneider. Dzieło to było pod silnym wpływem Iwana Franki. Stało się bardzo popularne.
W autobiograficznej książce Ulany Krawczenko "Wspomnienia nauczycielki" (ros. Воспоминания учительницы), opublikowanej w 1887 r., pisała ona o nędznym stanie edukacji publicznej w Galicji, a w szczególności o ciężkim losie nauczycieli.
W poezji Ulany Krawczenko dominują motywy społeczne, idea wyzwolenia narodowego, na przykład w "Украине" (Ukraina) lub w cyklu "Мысли" (Myśli), a w szczególności temat emancypacji kobiet, na przykład w "Вагання" (Wagannja) lub "Жінко, невольнице звичаїв темна" (Shіnko, newol'nize switschaїw temna).
Entuzjastycznie pisała o Iwanie Franko i jego przyjaciołach, na przykład w cyklu wierszy "Титаны" (Titany) i "Мирону" (Mironu). Była mistrzynią kameralnych i lirycznych pejzaży: "Моя любовь" (Moja ljubow'), cykl "В утесах" (W utesach). Niektóre wiersze z lat 20. i 30. mają mistyczny nastrój.
Tłumaczyła Nikolausa Lenau, Andrzeja Niemojewskiego, Jana Kasprowicza i innych.
Ulyana Kravchenko napisała wspomnienia o Iwanie Franko ("Великая дружба", Velikaya drushba, 1940; "Истинный друг и учитель", Istinnyj drug i utschitel', 1941). Jej korespondencja z Iwanem Franko z lat 1883-1915 zawiera ważny materiał literacko-historyczny.
Prima vera (1885)
На новий шлях (Na nowij schljach, 1891)
В дорогу (W dorogu, 1912)
Проліски (Prolіski, 1921)
Лебедина пісня (Lebedina pіsnja, 1924)
В житті є щось (W shittі є schtschos, 1929)
Для неї - все! (Dlja neij - wse!, 1931)
Шелелести нам, барвінку (Schelesti nam, barwinku, 1932)
Moje kwiaty (Moij zwіti, 1933)
Zamiast autobiografii (Samist awtobiografii, 1934)
Pierwszy rok praktyki (Perschij rіk praktiki, 1936)
Z notatek nauczyciela (Is sapisok utschitel'ki, 1936, online)
Wiersze wybrane (Wibranі poesii, 1941)