Wikibiopedia

 

Tadeusz Dobrowolski

Thaddäus Ritter von Dobrowolski (* 9 stycznia 1902 w Zurinie, Bukowina, Austro-Węgry; † 14 grudnia 1966 w Krakowie, Polska Rzeczpospolita Ludowa) był austriacko-polskim nauczycielem chemii i wykładowcą uniwersyteckim w zakresie dydaktyki chemii.

Życie

Majątek Zurin, ukraińskie Цурень Zuren w dzisiejszym powiecie Herza ukraińskiego obwodu czerniowieckiego, znajdował się na prawym brzegu rzeki Prut na szlaku pocztowym z Czernowitz do Bottuschan.

Uczeń Korpusu w Czernowitz i Brünn

Dobrowolski uczęszczał do niemieckiego gimnazjum w Czernowitz. Po ukończeniu szkoły średniej zapisał się 19 czerwca 1920 r. na Uniwersytet w Czernowitz, gdzie studiował chemię i fizykę. W semestrze zimowym 1920 r. rozpoczął działalność w korpusie Alemannia Czernowitz. Po trzech latach bycia lisem, w semestrze letnim 1921 r. został przyjęty z powrotem. Był odnoszącym sukcesy pod-seniorem i walczył w trzech meczach chłopców korpusu, z których jeden był porażką z Goth Czernowitz. Stoczył po jednym pojedynku szablowym z członkami czernowickich bractw żydowskich Hebronia i Heathid. Brał udział w meczu PP przeciwko Korpusowi Saksonia Wiedeń. Jako student przeniósł się na Niemiecką Politechnikę w Brnie. Tam 19 listopada 1921 r. został przyjęty do korpusu Frankonia Brünn. Po wyróżnieniu się jako consenior w semestrze letnim 1922 r., został inaktywowany we Frankonii 7 października 1922 r. i ukończył studia 14 stycznia 1925 r.

Górny Śląsk

Po ukończeniu studiów na Uniwersytecie Jagiellońskim w Krakowie w 1924 r. wyjechał na Górny Śląsk. Tam rozpoczął karierę pedagogiczną w miejskim Gimnazjum im. Mikołaja Kopernika w Katowicach, gdzie pracował jako nauczyciel do 1931 roku. Następnie został dyrektorem gimnazjum w Königshütte. Od 1934 r. pracował również jako wykładowca w Instytucie Pedagogicznym w Katowicach. W 1935 r. został mianowany kierownikiem Śląskiego Centrum Dydaktyki Chemii. Nauczyciele jego pokolenia musieli posiadać rozległą wiedzę o swoim regionie, a także dużą wiedzę fachową. Obejmowało to również odwagę cywilną i umiejętności. Dla młodszego pokolenia jego pozycja zawodowa sytuowała się w obszarze napięć polsko-niemieckich i stała się podstawą politycznie akcentowanej działalności zawodowej Dobrowolskiego. Rozwinął znaczącą działalność kulturalną i polityczną na Śląsku i został przewodniczącym związku nauczycieli szkół średnich. W latach 1926-1939 kierował także Towarzystwem Teatru Polskiego na Śląsku. To dzięki jego inicjatywie Teatr Wyspiańskiego rozpoczął specjalne przedstawienia w szkołach, mające na celu zapoznanie młodzieży z polską kulturą narodową. Działalność ta trwała do 1939 roku i została wznowiona po zakończeniu wojny. Został doktorem habilitowanym i profesorem Wyższej Szkoły Pedagogicznej w Katowicach.

Odporność

Po inwazji na Polskę w Krakowie powstały pierwsze grupy oporu i organizacje konspiracyjne. Niezależnie od działań i planów polityków zaczęły one działać już we wrześniu 1939 r., kiedy wojsko polskie walczyło jeszcze z Armią Czerwoną na Kresach. Jedną z nich była grupa konspiracyjna "Śląsk", którą von Dobrowolski zorganizował w pierwszej połowie września 1939 r. pod kryptonimem "Smrek". Był współredaktorem kilku gazet: "Polen lebt", "Wir werden aushalten und siegen", "Volksstimme", "Unsere Dorfgazette", później "Dorfstimme".

Poszukiwany przez tajną policję państwową, żył w podziemiu pod fałszywym nazwiskiem od 1941 do 1945 roku. Został aresztowany i przebywał w więzieniu Montelupich. Dzięki pomocy sióstr zakonnych z zakonu Córek Miłosierdzia św. Wincentego a Paulo udało mu się utrzymać kontakt z rodziną.

Okres powojenny

Po wyzwoleniu Polski przez Armię Czerwoną Dobrowolski ponownie rozpoczął pracę edukacyjną. Został pierwszym przewodniczącym uniwersytetów robotniczych na Śląsku. Organizował szkoły w Gliwicach, Königshütte i innych miejscowościach. Został wiceprezesem Polskiego Radia. W tym czasie był również członkiem, a później przewodniczącym śląskiej sekcji wydziału pedagogicznego Związku Nauczycielstwa Polskiego na Śląsku w Katowicach. Został członkiem (komunistycznej) Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej. Kiedy w 1950 r. w Katowicach powstało kolegium nauczycielskie, Dobrowolski natychmiast zaczął działać także w tym mieście. Wyeliminował początkowe niedociągnięcia organizacyjne (finanse, personel, technologia) i był współodpowiedzialny za pozytywny rozwój i reputację szkoły. Przez ponad dwa lata pełnił funkcję prorektora. W latach 1954/55 został kierownikiem Instytutu Chemii Organicznej i Nieorganicznej. Był zaangażowany w tworzenie nowych instytutów, np. chemii analitycznej. W ostatnich latach pracy zawodowej kierował Zakładem Dydaktyki Chemii. Był autorem 70 publikacji i redaktorem wielu podręczników. Zmarł w wieku 64 lat i został pochowany w Katowicach.

Werke

Genese und Ursprünge des Pädagogischen Instituts in Katowice. Hochschule für Pädagogik, Kattowitz 1960.

Literatur

Ludomir Tokarzewski, Marian Langner: Professor Tadeusz J. Dobrowolski ist tot. Wissenschaftliche Zeitschriften, Sektion Chemie, Kattowitz 1967.

Zobacz również

Copyright © Wikibiopedia | Polityka prywatności