Wikibiopedia

 

Irena Bobowska

Irena Bobowska (ur. 3 września 1920 r. w Poznaniu, zm. 27 września 1942 r. w więzieniu Berlin-Plötzensee) - polska poetka, artystka i działaczka ruchu oporu.

Życie i twórczość

Irena Bobowska dorastała w Poznaniu jako córka oficera wojskowego Teodora Bobowskiego. W dzieciństwie zachorowała na polio i do końca życia poruszała się na wózku inwalidzkim. Później uczęszczała do gimnazjum i zaangażowała się w ruch harcerski. Bobowska już w młodym wieku przejawiała wyraźny talent artystyczny w poezji i rysunku. Rodzina i przyjaciele nazywali ją pieszczotliwie Nenią.

Po wkroczeniu Wehrmachtu do Poznania na początku września 1939 r. Irena Bobowska dołączyła do tajnej grupy ruchu oporu i otrzymała kryptonim Wydra. Wraz z siostrą Urszulą Kowalską pisała i kolportowała podziemne pismo "Pobudka", a materiały przewoziła ukryte w wózku inwalidzkim. W swoim mieszkaniu odbierała wiadomości radiowe, które powielała w tym piśmie. Na początku 1940 r. wstąpiła do konspiracyjnej organizacji zbrojnej Wojskowa Organizacja Ziem Zachodnich. 20 czerwca 1940 r. Bobowska została aresztowana przez gestapo, przetrzymywana w więzieniach Fortu VII Poznań i we Wronkach, a następnie przeniesiona do więzienia kobiecego w Berlinie-Alt-Moabit. Została skazana na śmierć w więzieniu Plötzensee w Berlinie 24 sierpnia 1942 r. i stracona na gilotynie 27 września tego samego roku. W wyroku stwierdzono między innymi, że "od stycznia do maja 1940 r. Bobowska pisała artykuły o sytuacji politycznej i wojskowej, wyrażała opinię, że zła sytuacja Polski poprawi się, jeśli Anglia i Francja pokonają Niemcy, że Polska wtedy wygra i będzie jeszcze większa niż uzgodniono w traktacie wersalskim, że Polska znów powstanie".

Podczas uwięzienia w Forcie VII w Poznaniu pisała wiersze o nadziei i wierze w lepszą przyszłość. W więzieniu we Wronkach znęcano się nad nią ze względu na jej niepełnosprawność fizyczną, którą opisała Stefania Tokarska-Kaszubowa w pracy "Nenia": "Niemcy nie chcieli uwierzyć, że ona nie może chodzić, więc się nad nią znęcali. Była bita i prawie zagłodzona na śmierć. Skonfiskowano jej wózek inwalidzki i szyny, więc czołgała się na rękach i wlokła nogi po brudnej, zimnej betonowej podłodze". "Pomimo trudnych warunków więziennych Irena Bobowska znalazła sposób na pisanie wierszy i rysowanie z pamięci portretów członków swojej rodziny. Jej najbardziej znany wiersz, który powstał we Wronkach, nosi tytuł "... Bo uczę się największej sztuki życia". Ta spuścizna została przesłana rodzinie wraz z jej rzeczami po egzekucji. 2800 więźniów z 20 krajów europejskich zostało straconych w więzieniu Plötzensee w Berlinie w latach 1939-1945, w tym 248 mężczyzn i kobiet z Polski. Dokładne miejsce pochówku większości ofiar, w tym Ireny Bobowskiej, nie jest znane. Przypuszcza się, że szczątki Bobowskiej znajdują się wśród osiemdziesięciu urn pochowanych na berlińskim cmentarzu Altglienicke.

Honor

W 2012 r. w Poznaniu odsłonięto tablicę pamiątkową ku czci Ireny Bobowskiej i nazwano jej imieniem skwer, a we wrześniu 2022 r. w ramach projektu Missing Half of History upamiętniono życie i twórczość Ireny Bobowskiej w Berlinie różnymi wydarzeniami. Projekt powstał we współpracy z grupami Dziewuchy Berlin, Polkopedia i Ambasada Polek e.V.i.G. 20 marca grab na murze więzienia Moabit zostanie nazwany imieniem Ireny Bobowskiej.

Literatura

Stefania Tokarska-Kaszubowa: Nenia. Wydawn. Miejskie, 1999, ISBN 978-83-87847-05-0.

Anna Krenz, Ewa Maria Slaska: The Missing Half of the Story. ISBN 978-3-00-074169-2.

Zobacz również

Copyright © Wikibiopedia | Polityka prywatności