Wikibiopedia

 

Zishe Landau

Zishe Landau (ur. 1889 w Plotzk, Imperium Rosyjskie; zm. 16 stycznia

1937 w Nowym Jorku), (jidysz: זישא לאנדוי, inne pisownie: Zisha Landau, Zischa Landau, Zisha Landoy) był poetą modernizmu literackiego w języku jidysz. Należał do grupy literackiej Di Yunge.

Biografia i twórczość

Urodzony w Płocku w tradycyjnej rodzinie rabinackiej, Landau cieszył się zarówno tradycyjnym żydowskim, jak i świeckim wychowaniem. Przeprowadził się do Nowego Jorku w 1906 roku, gdzie należał do powstającej grupy literackiej Di Yunge, która, odchodząc od wcześniejszych amerykańskich tradycji literackich jidysz, opowiadała się za "czystą poezją" i skupieniem się na "pięknie", wolnym od tematów politycznych. Zishe Landau przypisuje się stwierdzenie, że poezja jidysz powinna być czymś innym niż "rymowaną sekcją żydowskiego ruchu robotniczego". Jego poezja jest inspirowana europejskim impresjonizmem i wyznaje zasadę l'art pour l'art. Politycznie raczej konserwatywny, był literackim innowatorem. Antologia Di Idishe Dikhtung in Amerike bis Yor 1919 (1919), którą zredagował, pokazuje jego podejście we wstępie i wyborze poetów i wierszy. Na przykład antologia zawierała tylko cztery krótkie wiersze Morrisa Rosenfelda, który w tym czasie cieszył się międzynarodową renomą dzięki swoim wierszom społecznym i narodowym.

Poezja Landaua wykazuje silne pokrewieństwo z symbolizmem i późnym romantyzmem. Jego tematy są często egzotyczne, a słownictwo bardziej aluzyjne niż ekspresyjne. Najbardziej znany jest z poematu o Baal Szemie, którego przedstawia jako człowieka zawsze poszukującego radosnego aspektu w każdym przejawie natury i życia. W swoich czterech komediach, opublikowanych pod wspólnym tytułem Es Iz Gornisht Nit Geshen (1937), w satyryczny sposób przygląda się ludzkiej egzystencji i relacjom.

Oprócz własnych dzieł, Zishe Landau tłumaczył na jidysz utwory innych pisarzy, na przykład cieszącą się wówczas dużym powodzeniem powieść Bernharda Kellermanna Ingeborg (1919) lub powieść Oblomov Iwana Aleksandrowicza Gonczarowa (1921). Jego tłumaczenia wczesnych ballad angielskich, a także niemieckich, rosyjskich i francuskich poetów zostały opublikowane pośmiertnie w tomie Fun der velt poezye (1947).

Zishe Landau nie opublikował żadnych indywidualnych wydań swojej poezji za życia. Wszystkie opublikowane tomy poezji są zbiorami pośmiertnymi.

Bibliografia

Utwory własne

Zishe Landau: The bloyer nakhṭigal: a shpil in dray stsenes. Nowy Jork: Farlag Ameriḳa, 1923.

Zishe Landau: Lider. Nowy Jork, Farlag Inzl, 1937.

Zishe Landau: Shriftn. Nowy Jork, Farlag Inzl, 1937.

Zishe Landau: Es iz gornisht nit geshen. Comedies in fersn. New York, 1937.

David Kazanski (ed.): Zishe Landau: Zamlbukh. Farlag Inzl, 1938.

Antologie

Zishe Landau (red.): Antologie: Di Idishe Dikhtung in Amerike biz Yor 1919. New York, 1919.

Tłumaczenia

Di ṿerḳ fun Haynrikh Hayne: miṭ a biografie fun A. Ḳalisher un a forṿorṭ fun N. Sirḳin. Tłumaczenia: Nachman Syrkin; A Kalischer; Reuben Eisland; Mark Schweid; Abraham Reisen; Moshe Leib Halpern; Zisha Landau. Nowy Jork, Ferlag Idish, 1918.

Zishe Landau (tłum.): Oblomov : roman in fir teylen fun Ivan Aleksandrovich Goncharov. Nowy Jork, Farlag Kultur, 1921.

Zishe Landau (tłum.): Dos meydel fun ṿald : Ingeborg, roman fun Bernhard Kellermann, Farlag Idish, Jewish Book Agency, New York, 1919.

Zishe Landau: Fun der velt poezye. Grafika autorstwa Yehudah Tofel. Nowy Jork: Dovid Ignatov literatur fond, 1947.

Literatura

Landau, Zishe, w: Encyclopaedia Judaica, Vol. 10, 1972, Sp. 1398f.

Zobacz również

Copyright © Wikibiopedia | Polityka prywatności