Jan Henryk Dąbrowski [ˈjan ˈxɛnrɨk dɔmˈbrɔfskʲi] (także Johann Heinrich Dombrowski; * 29 sierpnia 1755 w Pierzchowicach koło Krakowa; † 6 czerwca 1818 w Winnej Górze, gmina Środa Wielkopolska, Wielkie Księstwo Poznańskie) był polskim generałem. Jest uhonorowany jako polski bohater narodowy.
Dąbrowski dorastał w Hoyerswerdzie jako syn elektorskiego saskiego pułkownika Johanna Michaela Dąbrowskiego (Dombrowskiego) i służył w armii saskiej w latach 1772-1792, a następnie wziął udział w wojnie rosyjsko-polskiej 1792 r. po stronie polskiej pod dowództwem Stanisława Poniatowskiego, przeciwko rosyjskiej inwazji na Polskę-Litwę i konfederacji targowickiej.
Podczas powstania narodowego pod wodzą Tadeusza Kościuszki przeciwko II rozbiorowi Polski i pozbawieniu praw politycznych przez Imperium Rosyjskie, Dąbrowski był generałem dowodzącym. 2 października 1794 r. zajął Bydgoszcz po pokonaniu pruskiego korpusu w bitwie pod Bydgoszczą. Gdy powstanie upadło, Dąbrowski wycofał się do Wielkopolski. Prusy nie pozwoliły mu na marsz do Francji z resztkami jego wojsk.
Po 1795 r. dołączył do organizacji politycznej Agencja. W 1796 r. Dąbrowski podążył za wezwaniem Józefa Wybickiego do Francji i w 1797 r. zorganizował oddziały wojskowe polskich ochotników do obrony nowo powstałej Republiki Cisalpińskiej. Podobnie jak Legia Naddunajska generała Karola Kniaziewicza, legion ten oddał się w służbę Republiki Francuskiej. Celem polskich generałów było wkroczenie na dawne ziemie polskie i wyzwolenie ich z pomocą rewolucyjnej Francji. Rozbiory Polski przez Austrię, Prusy i Rosję miały zostać odwrócone, a Polska wskrzeszona. W rzeczywistości Republika Francuska wykorzystywała Legię Polską jako obcy pułk do własnych celów, na przykład w kampanii włoskiej Napoleona.
Dąbrowski został członkiem Unii Wolnomularskiej we Włoszech; jego loża należała do Grande Oriente d'Italia. 8 stycznia 1808 r. został członkiem założycielem Loge Français et Anglais Réunis w Poznaniu. Był także honorowym członkiem Loży Piast w Poznaniu i Loży Kostka Wieńcowa w Gnieźnie oraz dowodził armią nowego Księstwa Warszawskiego, biorąc udział w kampanii rosyjskiej 1812 roku i kampaniach w Niemczech w 1813 roku. Początkowo dowódca polskiej dywizji, po śmierci Poniatowskiego został naczelnym wodzem całej polskiej armii.
Po likwidacji Księstwa na Kongresie Wiedeńskim zorganizował nową armię polską jako generał kawalerii pod dowództwem cara Aleksandra I, nowego króla Kongresówki. Przeszedł na emeryturę w 1816 roku.
Dąbrowski odgrywa główną rolę w tekście dzisiejszego polskiego hymnu narodowego. Hymn został napisany przez Józefa Wybickiego, który również udał się do Włoch, jako pieśń legionów polskich we Włoszech. Wyraża pragnienie, aby Dąbrowski poprowadził ich z powrotem do Polski i wraz z nimi wskrzesił ojczyznę.
1796, Beytrag zur Geschichte der pohlnischen Revolution im Jahre 1794, Digitalisathttp://vorlage_digitalisat.test/1%3D%7B%7B%7B1%7D%7D%7D~GB%3DPR4VAAAAQAAJ~IA%3D~MDZ%3D%3D%0A~SZ%3D~double-page%3D~LT%3D~PUR%3D
Kampania generała Johanna Heinricha Dąbrowskiego do Wielkopolski, Digitalisathttp://vorlage_digitalisat.test/1%3D%7B%7B%7B1%7D%7D%7D~GB%3DIU0RLCELU0cC~IA%3D~MDZ%3D%0A~SZ%3D~dwustronny%3D~LT%3D~PUR%3D
Poślubił Gustave Henriette von Rackel (* 11 czerwca 1757 r.; † po 1800 r. w Mediolanie) w dniu 28 marca 1780 r. w pobliżu Budziszyna. Para miała kilkoro dzieci:
Johann Michael (* 1782; † 27 lutego 1827), polski generał brygady ⚭ Emilie del Negri
⚭ N.N. von Mzura-Wilkanowska
⚭ 1810 Viktoria († 1831) Dolega-DabrowskiJosephine Antonie Caroline (* 28 września 1788; † 18 lutego 1845), dziedziczka Grochwitz ⚭ 18 sierpnia 1806 Joseph Friedrich von Palombini (* 3. grudnia 1774; † 5. kwietnia 1774). Grudzień 1774; † 5 kwietnia 1850), cesarski i królewski feldmarszałek porucznikPo śmierci swojej pierwszej żony poślubił Barbarę Chłapow-Chlapowski (* 1783; † 22 stycznia 1848) w Posen w dniu 5 listopada 1807 roku. Para miała kilkoro dzieci:
Bolusława (* 18 marca 1814; † 14 kwietnia 1901), kochanka Zrenicy ⚭ 3 grudnia 1835 Theodor von Zaremba-Mankowski (* 9 listopada 1816; † 24 września 1855)
Bogusław (* 19 września 1815; † 2 kwietnia 1880), pan na Winnejgórze ⚭ 1842 Weronika von Korzbog-Lacki
Jego nazwisko znajduje się w 25. kolumnie (DOMBROWSKY) na Łuku Triumfalnym w Paryżu.
W czasie II wojny światowej jego imieniem nazwano 2 Warszawską Dywizję Piechoty im. Henryka Dąbrowskiego Polskich Sił Zbrojnych w Związku Radzieckim. Brała udział w wyzwalaniu obozów koncentracyjnych Majdanek i Sachsenhausen.
Apelsteine w Lipsku
Constantin von Wurzbach: Dąbrowski, Heinrich Johann. W: Słownik biograficzny Cesarstwa Austrii. Część 3. Opublikowany przez typogr.-literar.-artist. Anstalt (L. C. Zamarski, C. Dittmarsch & Comp.), Wiedeń 1858, s. 124 f. (wersja zdigitalizowana).
Friedrich August Koethe, Friedrich Arnold Brockhaus: Zeitgenossen: Biografie i charakterystyki, wersja zdigitalizowana
Zeitgenossen: ein biographisches Magazin für d. Geschichte unserer Zeit, t. 2, wersja zdigitalizowana (suplementy)
Der Deutsche Herold, t. 18, s. 56f