Jacob Goldberg (* 2 lutego 1924 w Łodzi, Polska; † 15 listopada 2011 w Jerozolimie, Izrael) był polsko-izraelskim historykiem zajmującym się historią Europy Wschodniej. Przeżył obóz koncentracyjny w Buchenwaldzie, studiował historię w Polsce, a następnie wyemigrował do Izraela w 1968 r., gdzie wykładał historię Europy Wschodniej na Uniwersytecie Hebrajskim w Jerozolimie aż do przejścia na emeryturę.
Jacob Goldberg urodził się w Łodzi w 1924 r. Podczas niemieckiej okupacji Polski był najpierw zmuszony do pracy w getcie w Łodzi, a następnie w podobozie obozu koncentracyjnego Buchenwald w strasznych warunkach w fabryce amunicji. Po wyzwoleniu z obozu koncentracyjnego wrócił do rodzinnej Łodzi. Jako jedyny z rodziny przeżył Holokaust. Rozpoczął studia historyczne na Uniwersytecie Łódzkim, a po uzyskaniu doktoratu został wykładowcą uniwersyteckim. Kiedy w Polsce ponownie pojawił się antysemityzm, wyemigrował do Izraela, gdzie od 1968 r. do przejścia na emeryturę wykładał historię Europy Wschodniej na Uniwersytecie w Jerozolimie; od 1989 r. był także dyrektorem tamtejszego Centrum Badań nad Historią i Kulturą Żydów Europy Wschodniej.
Jacob Goldberg jest bezdyskusyjnie jednym z najbardziej szanowanych badaczy historii wschodnioeuropejskich Żydów. Jego badania koncentrowały się przede wszystkim na historii gospodarczej i społecznej oraz sytuacji społeczności żydowskich w Polsce w XVII i XVIII wieku. W swoich licznych publikacjach naukowych analizował sytuację prawną, ekonomiczną, kulturową i religijną wschodnioeuropejskiego żydostwa oraz jego ogromny wpływ na kraje Europy Zachodniej. Został uhonorowany prestiżową nagrodą za pracę Jewish Privileges in the Polish Commonwealth, a w 1992 roku otrzymał tytuł doktora honoris causa Uniwersytetu Warszawskiego. Był profesorem wizytującym w USA, Anglii i Polsce, a także w Kolonii, Monachium i Berlinie. W 1993 r. przyjął profesurę wizytującą Franza Rosenzweiga na Uniwersytecie w Kassel.
Eseje Polacy i Żydzi w XVII i XVIII wieku. Odrzucenie czy akceptacja. W: Jahrbücher für Geschichte Osteuropas, t. 22 (1974), s. 248-282.
Ochrzczeni Żydzi w Polsce-Litwie od XVI do XVIII wieku. Versuch einer sozialen Integration. w: Bernd Martin i Ernst Schulin (red.): Die Juden als Minderheit in der Geschichte, dtv Geschichte, Monachium 1981, ISBN 3-423-01745-7.
Małżeństwa wśród Żydów w Polsce w XVIII wieku. W: Jahrbücher für Geschichte Osteuropas, t. 31 (1983), s. 482-515.
Przyjaciele i obcy. Zarys dziejów stosunków polsko-żydowskich w dawnej Rzeczypospolitej. W: Dialektyka i Humanizm, t. 16 (1989), zeszyt 1.
Żydowscy właściciele ziemscy na ziemiach polsko-litewskich a chłopi w XVII i XVIII wieku. W: Manfred Alexander (red.): Małe narody w historii Europy Wschodniej. Publikacja upamiętniająca Günthera Stölla w 75. rocznicę urodzin. Steiner Verlag, Stuttgart 1991, ISBN 3-515-05473-1.
Zmiany w stosunku społeczeństwa polskiego do Żydów w XVIII wieku. W: Antony Polonsky (red.): From Shtetl to Socialism. Littman Library, Londyn 1993, ISBN 1-874774-14-5.
The Jewish Sejm. Jego pochodzenie i funkcje. W: Antony Polonsky (red.): The Jews in Old Poland 1000-1795. Tauris Press, New York 1993, ISBN 1-85043-342-9.
Metropolie i ośrodki żydowskie w Polsce. W: Evamaria Engel et al. (red.): Metropolises in Transition. Centrality in East Central Europe at the Turning Point from the Middle Ages to the Modern Era. Akademie-Verlag, Berlin 1995, ISBN 3-05-002816-5.
Majer Ba'aban. Czołowy historyk Żydów polskich. W: Judaica 1 (1995).
Mojżesz Schorr. Pionier badań nad historią Żydów polskich. W: Judaica 2 (1995).
Polacy - Żydzi - Niemcy w XVIII w. W: Robert Maier, G. Stöber (red.): Między demarkacją a asymilacją - Niemcy, Polacy i Żydzi. Sceny ich współistnienia od czasów Oświecenia do początku II wojny światowej. Hahnscher Verlag, Hanower 1996, ISBN 3-88304-288-9.
Żydowska populacja miejska we wczesnonowożytnej Europie Środkowo-Wschodniej. W: Berliner Jahrbuch für Osteuropäische Geschichte, vol. 3 (1996), wydanie 1.
Podróż mojego życia. W: Wolfdietrich Schmied-Kowarzik (red.): Vergegenwärtigungen des zerstörten jüdischen Erbes. Franz Rosenzweig Guest Lectures 1987-1998, Universitätsverlag, Kassel 1997, ISBN 3-7281-2518-0.
Pierwszy ruch polityczny wśród Żydów w dawnej Polsce. Pełnomocnicy żydowscy w latach 1789-1792. W: Wolfdietrich Schmied-Kowarzik (red.): Vergegenwärtigungen des zerstörten jüdischen Erbes. Franz-Rosenzweig-Gastvorlesungen 1987-1998. Universitätsverlag, Kassel 1997, ISBN 3-7281-2518-0.booksJewish Privileges in the Polish Commonwealth. Karty praw przyznanych gminom żydowskim w Polsce-Litwie w XVI-XVIII wieku. Israel Academy of Sciences and humanities, Jerusalem 1985, ISBN 965-208-072-1.
Żydzi w Polsce i na Litwie. Dlaczego i jak prześledzić ich historię: Edition UniMedia, Lipsk 1996, ISBN 3-932019-04-0.