Egberto Gismonti

Egberto Gismonti (ur. 5 grudnia 1947 w Carmo, stan Rio de Janeiro) - brazylijski muzyk. Jest kompozytorem, pianistą, gitarzystą, akordeonistą lub sanfonaistą i flecistą. Jego twórczość nie jest ustalona w żadnym konkretnym kierunku; łączy jazz i nową muzykę z muzyką brazylijską.

Życie

Gismonti urodził się z ojca Libańczyka i matki Sycylijki. Pochodzi z muzycznej rodziny: już jego dziadek i wujek dyrygowali orkiestrami. W wieku pięciu lat, na prośbę rodziców, rozpoczął naukę gry na fortepianie. Po drodze grał także na flecie, klarnecie i gitarze. Nauczył się grać na różnych rodzajach gitar, w tym autentycznie brazylijskich, takich jak violão. Po 15-letniej nauce gry na fortepianie w Rio de Janeiro i Nova Friburgo, otrzymał stypendium na studia muzyki klasycznej w Wiedniu, ale je odrzucił, by poświęcić się muzyce popularnej. W 1968 roku wydał kompozycję O Sonho, którą zinterpretował Os Três Morais. Nieco później wyjechał do Francji i studiował kompozycję i orkiestrację w Conservatoire de Paris u Nadii Boulanger i Jeana Barraqué.

Gismonti pisał później piosenki dla Marie Laforêt. Jego pierwszy album Egberto Gismonti z 1969 roku był jeszcze pod wpływem bossa novy. Dopiero na płycie Orfeo novo zaprezentował się również jako instrumentalista. Skomponował swoją znaną kompozycję Agua e vinho na fortepian do tekstu Geroldo Eduardo Ribeiro Carneiro. Od 1973 roku gra na specjalnej ośmiostrunowej gitarze, m.in. w nagraniach i koncertach z Airto Moreirą, Florą Purim, Herbie Hancockiem, Milesem Davisem, Paulem Hornem czy Calem Tjaderem.

Gismonti odniósł duży sukces na rynku międzynarodowym: album Dança das cabeças ("Taniec głów"), nagrany wspólnie z brazylijską perkusistką Naná Vasconcelos, sprzedał się w ponad 200 000 egzemplarzy. Występował na międzynarodowych festiwalach takich jak Berliner Jazztage czy Festival International de Jazz de Montréal, wielokrotnie koncertował nie tylko z Vasconcelosem i własnymi grupami, ale także z Janem Garbarkiem, Charliem Hadenem, Ralphem Townerem, Collinem Walcottem czy L. Shankarem.

Współpracował także z Elis Reginą, Quincy Jonesem i Hermeto Pascoalem, a później z Marią Bethânią, Marlui Mirandą, Wagnerem Tiso i Yo-Yo Ma.

Aby mieć więcej wolności dla swojej muzyki, Gismonti założył w 1978 roku własną wytwórnię Carmo, która udostępniła również dużą część jego starych produkcji, które początkowo były wydawane tylko w Brazylii, Francji lub Włoszech. Od połowy lat 70. nagrywał także dla wytwórni ECM Manfreda Eichera. W 2006 roku do swoich nagrań utworów orkiestrowych dodał suitę Sertoes Veredas z kubańską Camerata Romeu; w tym samym czasie nagrał Duos Saudações z synem Alexandrem.

Występy

Multiinstrumentalista Egberto Gismonti, będący pod wpływem m.in. Maurice'a Ravela i Jimiego Hendrixa, w swoich kompozycjach sprowadza "folklor, współczesną kameralistykę i jazz do mianownika muzyki całkowicie niezależnej". Według Martina Kunzlera "ze względu na swoją kreatywność i oryginalność jest uważany za współczesnego następcę Heitora Villa-Lobosa."

Nagrody

W 1977 roku Gismonti otrzymał German Record Prize za Dança das cabeças, który został uznany za Album Roku przez amerykański magazyn Stereo Review.

Dyskografia

Egberto Gismonti (Elenco, 1969)

Sonho 70 (Polygram, 1970)

Janela De Ouro (1970)

Computador (1970)

Orfeo Novo (1971)

Água & Vinho (1972)

Arvore (1973)

Academia de Danças (Carmo, 1974)

Coraçoes Futuristas (1976)

Dança das Cabeças (ECM, 1977; z Naná Vasconcelos)

Carmo (1977)

Sol Do Meio Dia (ECM, 1978; z Ralphem Townerem, Collinem Walcottem, Naná Vasconcelos i Janem Garbarkiem)

No Caipira (Carmo, 1978)

Solo (ECM, 1979)

E. Gismonti & N. Vasconcelos & M. Smetak (1979)

Charlie Haden, Jan Garbarek & Egberto Gismonti Magico (ECM, 1979)

Circense (Carmo, 1980)

Frevo (EMI Odeon, 1980)

Jan Garbarek/Charlie Haden/Egberto Gismonti Folk Songs (ECM, 1981)

Em Familia (1981)

Sanfona (ECM, 1980/1981; solo lub z Academia de danças (Mauro Senise, Zeca Assumpção, Nenê))

Fantazja (1982)

Sonhos de Castro Alves (1982)

Cidade coraçao (1983)

Egberto Gismondi & Hermeto Pascoal (1983)

Dzieła (kompilacja 1976-1981, red. 1984)

Duo Gismonti/Vasconcelos Jazzbühne Berlin '84 (rec. 1984, ed. 1990)

Egberto Gismonti & Naná Vasconcelos Duas Vozes (ECM, 1985)

Trem Caipira (Carmo, 1985)

Alma (1986)

Feixe De Luz (1988)

Pagador De Promessas (1988)

Charlie Haden/Egberto Gismonti: In Montreal (rec. 1989, ed. 2001)

Dança dos Escravos (ECM, 1989)

Kuarup (1989)

Infância (ECM, 1990, z Jaquesem Morelenbaumem i Nando Carneiro)

Amazônia (Carmo, 1991; muzyka filmowa)

El Viaje (1992, muzyka filmowa)

Casa das Andorinhas (1992)

Música de Sobrevivência (ECM, 1993)

Zigzag (ECM, 1995)

Meeting Point (ECM, rec. 1995, wyd. 1997, z Litewską Państwową Symfonią pod dyrekcją Gintarasa Rinkeviciusa)

Saudações - 2009 (ECM rec. 2006/2007, wyd. 2009 z Camerata Romeu pod dyrekcją Zenaidy Romeu i Alexandre Gismonti)

Jan Garbarek/Egberto Gismonti/Charlie Haden Magico: Carta de Amor (ECM rec. 1981, wyd. 2012, podwójne CD)

Literatura

Wolf Kampmann (red.), przy współpracy Ekkeharda Josta: Reclams Jazzlexikon. Reclam, Stuttgart 2003, ISBN 3-15-010528-5.