Wilhelm Brasse (* 3 grudnia 1917 w Saybusch (Żywiec), Austro-Węgry; † 23 października 2012 tamże) był polskim fotografem i ocalałym z obozu koncentracyjnego Auschwitz (odcinek obozowy Auschwitz I, obóz macierzysty). Jako więzień był zmuszany przez SS do pracy jako obozowy fotograf przez cztery lata. Pod koniec uwięzienia udało mu się uratować większość wyprodukowanych przez siebie negatywów przed zniszczeniem. Dokumentują one wiele ofiar prześladowań Żydów (Shoah). W ostatnich latach życia pracował jako współczesny świadek nazistowskich zbrodni.
Brasse urodził się w 1917 r. jako syn Austriaka i Polki w Saybusch (obecnie Żywiec) w Galicji. Po I wojnie światowej jego rodzinne miasto stało się częścią niepodległej Polski. Jako nastolatek rozpoczął praktykę jako fotograf w Katowicach. W czasie niemieckiej inwazji na Polskę w 1939 r. był polskim żołnierzem. W 1940 r., próbując przedostać się przez granicę na Węgry, został początkowo schwytany przez węgierską straż graniczną - według jego własnych słów jako współczesnego świadka - i przekazany podejrzanym ukraińskim policjantom, a następnie uwięziony przez Niemców na kilka tygodni. Niemcy dali mu do wyboru wstąpienie do Wehrmachtu lub pójście do niewoli. Brasse wybrał to drugie i 31 sierpnia 1940 r. został przewieziony do obozu koncentracyjnego Auschwitz, który wówczas był jeszcze obozem dla polskich więźniów, i otrzymał numer obozowy 3 444.
Po dwóch tygodniach kwarantanny i miesiącach pracy przymusowej został zatrudniony przez Gestapo jako fotograf do służby identyfikacyjnej ze względu na swoje umiejętności fotograficzne i znajomość języka niemieckiego. Jego głównym zadaniem było fotografowanie przybywających więźniów do rejestru obozowego. Łącznie sfotografował od 40 000 do 50 000 osób. W 1942 r. do obozu koncentracyjnego Auschwitz przybyli pierwsi żydowscy więźniowie, a lekarze tacy jak Josef Mengele rozpoczęli swoje nieludzkie eksperymenty; musiał także fotografować ich ofiary. W lipcu 1943 r. Główny Urząd Bezpieczeństwa Rzeszy w Berlinie zarządził, że większość więźniów w obozie nie jest już rozpoznawana z powodu braku materiału fotograficznego. Do stycznia 1945 roku fotografowano tylko niemieckich więźniów.
Chociaż Brasse i inni członkowie służby identyfikacyjnej byli ściśle monitorowani, udało im się sfałszować dokumenty, które pomogły innym więźniom w ucieczce i przemycić informacje o polskim podziemiu w Krakowie. Krótko przed wyzwoleniem w styczniu 1945 roku, Brasse otrzymał rozkaz od szefa służby identyfikacyjnej Bernharda Waltera, aby zniszczyć wszystkie fotografie w celu wyeliminowania dowodów masowego mordu. Zgodnie z poleceniem podpalił odbitki i negatywy, choć paliły się one z trudem, a gdy tylko jego przełożony opuścił pomieszczenie, ponownie je ugasił. Negatywy 38 969 portretów więźniarskich pozostały w szafie w Auschwitz i przetrwały wojnę. Z tego powodu zachowała się większość tych świadectw niektórych zbrodni popełnionych w obozie koncentracyjnym Auschwitz.
Brasse został deportowany z obozu koncentracyjnego w ostatnim transporcie więźniów 21 stycznia 1945 roku. Więźniowie byli przewożeni w otwartych wagonach węglowych w mrozie przez cztery dni do obozu koncentracyjnego Mauthausen w Górnej Austrii, a następnie do obozu satelitarnego Melk. Brasse został tam wyzwolony przez wojska amerykańskie 6 maja.
Po wojnie Brasse początkowo chciał ponownie pracować jako fotograf, ale pobyt w obozie koncentracyjnym Auschwitz był dla niego tak traumatycznym przeżyciem, że czuł się niezdolny do ponownego spojrzenia przez wizjer aparatu. Ożenił się i został ojcem dwóch córek. Aż do śmierci mieszkał w Żywcu, około 50 kilometrów od Oświęcimia, i dopiero na potrzeby filmu dokumentalnego "Portrecista" Ireneusza Dobrowolskiego w 2005 roku Brasse opublikował swoją historię w filmie telewizyjnym; następnie pozostał aktywny jako współczesny świadek aż do śmierci. Erich Hackl napisał na cześć Brasse'a tekst "Fotograf z Auschwitz", który został opublikowany po raz pierwszy w 2007 r. i ponownie wydany w 2014 r.
Luca Crippa, Maurizio Onnis: Wilhelm Brasse. Fotograf z Auschwitz. Tłumaczenie z włoskiego Bruno Genzler. Karl Blessing Verlag, Monachium 2014, ISBN 978-3-89667-531-6 (z jego zdjęciem przed pojmaniem).
Janina Struk: Photographing the Holocaust - Interpretations of the Evidence. Wydana przez Tauris, Londyn 2004, ISBN 1-86064-546-1.
Reiner Engelmann: Fotograf z Auschwitz. Życie Wilhelma Brasse. cbj, Monachium 2015, ISBN 978-3-570-15919-4.
Portrecista. Ireneusz Dobrowolski (scenariusz i reżyseria). Dokument o Brasse i jego nagraniach w obozie koncentracyjnym do 1945 r. 2005, film DVD, długość 52 minuty. Tytuł Portrecista. Wyprodukowany przez Annę Dobrowolską dla polskiej telewizji. Wyróżniony na wielu międzynarodowych festiwalach. Na DVD, po polsku, z napisami w EN, DE, NLD, FR, HEBR, HU, IT, KOR, ESP.