Luke Howard (* 28 listopada 1772 w Londynie; † 21 marca 1864 w Tottenham) był farmakologiem i farmaceutą w Londynie, był również intensywnie zaangażowany w meteorologię i miał szerokie zainteresowania naukami przyrodniczymi. Uważany jest za twórcę nowoczesnej nauki o chmurach.
Howard urodził się jako pierwsze dziecko Roberta i Elizabeth Howard. Jego ojciec był odnoszącym sukcesy biznesmenem i, podobnie jak później sam Luke Howard, był dysydentem w społeczności religijnej kwakrów. Pozwoliło mu to wysłać syna na siedem lat do gimnazjum w Burford niedaleko Oksfordu. Chociaż nie otrzymał tam wykształcenia naukowego według dzisiejszych standardów - ani później - od najmłodszych lat wykazywał szczególne zainteresowanie przyrodą, zwłaszcza chmurami.
Niezwykłe zjawiska pogodowe z 1783 roku, które można przypisać erupcjom wulkanów Laki i Asama z 8 czerwca, były szczególnie kształtujące dla jedenastoletniego Howarda. Wprowadzenie cząstek wulkanicznych do wysokich warstw atmosfery wywołało imponujące efekty kolorystyczne na całej półkuli północnej. Ogromna chmura pyłu pokryła całą Europę i część Afryki Północnej następnego lata. 18 sierpnia tego samego roku doszło również do imponującego meteoru. Howard stał się i pozostał oddanym obserwatorem pogody do końca swojego życia, również z dążeniem do wyjaśnienia tych zjawisk. Z zawodu nie był jednak meteorologiem, lecz biznesmenem.
Po ukończeniu szkoły, w 1787 r. rozpoczął praktykę jako farmaceuta u Ollive'a Simsa w Stockport, ale studiował także chemię, botanikę i język francuski. W 1795 r. otrzymał od ojca niezbędny kapitał na rozpoczęcie własnej działalności. W następnym roku poślubił Mariabellę Eliot, z której małżeństwa urodziło się kilku synów. 23 marca 1796 r. został członkiem Askesian Society, małej grupy dyskusyjnej skupiającej podobnie myślących ludzi. Następnie Howard nawiązał współpracę biznesową z założycielem Williamem Allenem i jego firmą Plough Court Pharmacy, gdzie był odpowiedzialny za produkcję chemikaliów.
Wraz z "Howards and Sons Ltd.", około 1807 roku założył firmę produkującą chemikalia farmaceutyczne. Jednym z głównych obszarów jego działalności było zaopatrywanie brytyjskich wojsk kolonialnych i urzędników w chininę. Wkrótce jednak przekazał laboratoria swojemu synowi Johnowi Eliotowi, aby móc poświęcić więcej czasu meteorologii i botanice.
Jego praca w dziedzinie botaniki doprowadziła do przyjęcia go do Towarzystwa Linneusza już w 1802 roku, ale z dzisiejszej perspektywy odgrywa ona podrzędną rolę. Chociaż meteorologia była dla niego tylko jednym z wielu hobby w dzisiejszym rozumieniu, była to dziedzina, która fascynowała go najbardziej. Sam powiedział: "Meteorologia była moim prawdziwym zamiłowaniem". (Po niemiecku: "Meteorologia była moim prawdziwym zamiłowaniem").
Luke Howard był jednak również zaangażowany w projekty społeczne. Prowadził kampanię przeciwko niewolnictwu i organizował wsparcie dla osób cierpiących pod rządami Napoleona na kontynencie europejskim. W tym ostatnim celu został sekretarzem zarządzającym londyńskiego komitetu pomocy, który zajmował się zbieraniem pieniędzy. W dniu 18 października 1815 r., z okazji upamiętnienia Bitwy Narodów, on i Robert Humphrey Marten otrzymali honorowe obywatelstwo Magdeburga w podziękowaniu za przekazanie 2500 funtów szterlingów niemieckiemu miastu Magdeburg i jego okolicom. W 1821 r. został przyjęty do Royal Society za zasługi dla meteorologii.
Howard zyskał europejską sławę jako "ojciec chrzestny chmur" (Richard Hamblyn). W swoim wykładzie On the Modification of Clouds, który wygłosił przed Askesian Society w Londynie w Plough Court Laboratory w grudniu 1802 roku i który został opublikowany w Philosophical Magazine XVI w 1803 roku, argumentował, że chmury można bardzo łatwo podzielić na kategorie. W ten sposób położył podwaliny pod klasyfikację chmur, która obowiązuje do dziś, ponieważ do jego czasów były one uważane za zbyt różnorodne, złożone i krótkotrwałe, aby można je było sklasyfikować. Nauka prawie nie zwracała na nie uwagi.
Oprócz pracy nad badaniami chmur, Howard opublikował również ważne prace na inne tematy meteorologiczne i był pionierem w dziedzinie klimatologii miejskiej, z pierwszym w historii podręcznikiem w tej dziedzinie, trzytomowym The Climate of London. Był on oparty na obserwacjach pogody, które Howard rozpoczął w 1806 roku. Jako jeden z pierwszych uzupełnił swoje obserwacje wizualne pomiarami temperatury i ciśnienia powietrza. Pomiary te kontynuował do 1830 roku, czyli przez prawie 30 lat.
Wraz z Siedmioma wykładami z meteorologii jest on również autorem pierwszego podręcznika meteorologii.
Nagroda Luke'a Howarda została nazwana jego imieniem.
Podstawowe kategorie zaproponowane przez Howarda, z których on sam założył, że każda chmura należy do jednej z nich, zostały przedstawione w tabeli po prawej stronie. Jako czwartą kategorię, dla chmur, które wytworzyły opady w momencie obserwacji, wprowadził termin nimbus, dzięki któremu dziś rozróżnia się nimbostratus i cumulonimbus. Howard nie był jednak zadowolony z tych kategorii. Widział raczej ich rzeczywiste zastosowanie w prognozowaniu pogody w rozwoju chmur z jednego typu do drugiego, dlatego też zdefiniował również formy przejściowe, takie jak cumulo-stratus.
Podobnie jak Carl von Linné kilkadziesiąt lat wcześniej w swojej taksonomii organizmów żywych, Howard użył łacińskich nazw w swoim systemie klasyfikacji, ponieważ były one rozumiane na całym świecie i - co ważniejsze - mogły być używane bez tłumaczenia. Publikacja Jeana-Baptiste'a de Lamarcka na ten sam temat, opublikowana w tym samym roku, ale nieco wcześniej, nie zyskała akceptacji, w wyraźnym przeciwieństwie do systemu Howarda. Rozprzestrzenił się on szybko i znalazł wielu zwolenników. Nawet Goethe usłyszał o Howardzie w 1815 roku i od tego czasu korzystał z jego systemu klasyfikacji, a nawet był tak entuzjastyczny, że w 1821 roku zadedykował mu hymn o "jego chmurach" zatytułowany Howard's Memory of Honour i narysował go, podobnie jak sam Howard. Obaj korespondowali ze sobą w 1822 roku. Howard miał również wpływ na malarzy romantycznych, w szczególności Williama Turnera, Johna Constable'a i Caspara Davida Friedricha (poprzez Goethego, który poróżnił się z Friedrichem z tego powodu). Najbardziej znaczące konsekwencje jego studiów dotyczyły jednak empirycznej nauki meteorologii jako całości, ponieważ możliwe było teraz zestawianie danych na dużą skalę i nauczenie się rozumienia chmur.
Najważniejsze publikacje Howarda w porządku chronologicznym to
Średni barometr (1800)
Teorie deszczu (1802)
On the Modification of Clouds (wykład z 1802 r., opublikowany w czasopiśmie Philosophical Magazine z 1803 r.), 3. wydanie z 1832 r. z ilustracjami wzorowanymi na szkicach Howarda (wersja zdigitalizowana)
Początek rejestru meteorologicznego (1806, publikacje w czasopiśmie Athenaeum od 1807)
The Climate of London (początkowo dwa tomy 1818-1819, drugie wydanie z trzema tomami 1833)
Siedem wykładów z meteorologii (pierwszy w 1817 r., opublikowany w 1837 r.)
Barometrographia (1847)
Richard Hamblyn: Wynalazek chmur. Jak nieznany meteorolog badał język nieba. Insel-Verlag, Frankfurt am Main 2001, ISBN 3-458-17084-7.Uwaga: Prawie wszystkie informacje dostępne w Internecie odnoszą się do tej książki, pierwotnie opublikowanej w języku angielskim, która jest jedyną w swoim rodzaju i dlatego też pociąga za sobą ryzyko jednostronnych przedstawień.Johann Wolfgang von Goethe: Howards Ehrengedächtnis.
Claus Bernet: Luke Howard. W: Biographisch-Bibliographisches Kirchenlexikon (BBKL). Tom 28, Bautz, Nordhausen 2007, ISBN 978-3-88309-413-7, Sp. 827-832.