Harald Martenstein (* 9 września 1953 r. w Moguncji) - niemiecki dziennikarz, pisarz i publicysta.
Ojciec Martensteina był jednym z akompaniatorów Hannsa Dietera Hüscha, a później pracował w firmie Opel. Po ukończeniu gimnazjum Rabanus-Maurus w Moguncji Martenstein przez kilka miesięcy pracował w kibucu w Izraelu, a następnie studiował historię i romanistykę na Uniwersytecie we Fryburgu. W latach 70. przez kilka lat należał do DKP. Jego pierwsza praca dziennikarska miała miejsce w Moguncji w okresie karnawału. W latach 1981-1988 był redaktorem w Stuttgarter Zeitung, a od 1988 do 1997 r. redaktorem w Tagesspiegel w Berlinie. Następnie Martenstein na krótko objął stanowisko kierownika redakcji kulturalnej w monachijskiej Abendzeitung, ale wkrótce potem powrócił do Tagesspiegel jako redaktor naczelny. Od 2002 r. pisze kolumnę w czasopiśmie Die Zeit, które również należy do grupy wydawniczej Georg von Holtzbrinck, początkowo pod tytułem Lebenszeichen, a od 24 maja 2007 r. w ramach Zeit-Magazin Leben pod redakcją Haralda Martensteina. Wybór tych satyrycznych rozważań ukazał się po raz pierwszy w zmienionej formie w 2004 r. w antologii Vom Leben gezeichnet. Przez kilka lat Martenstein pisał również felietony do Geo kompakt. Od początku lat 90. Martenstein pracuje również regularnie dla Geo, początkowo jako reporter, a obecnie głównie jako eseista.
W 2004 r. otrzymał nagrodę im. Egona Erwina Kischa za tekst o sporach spadkowych i zarządczych w wydawnictwie Suhrkamp we Frankfurcie. Stało się to również reportażem śledczym z zakresu dziennikarstwa kulturalnego ze względu na niechęć szefa wydawnictwa do współpracy. W lutym 2007 r. ukazała się powieść Martensteina Heimweg, rodzaj niemieckiej kroniki rodzinnej z okresu powojennego, za którą w tym samym roku otrzymał Corine Debut Prize. Regularnie ukazują się też tomy zebranych felietonów Zeit.
Druga powieść Martensteina, Gefühlte Nähe, formalnie nawiązuje do Reigen Schnitzlera, opisując bezskuteczne poszukiwania partnera przez młodą kobietę. Każdy rozdział jest napisany z punktu widzenia innego z 23 kochanków. Powieść spotkała się z negatywnym przyjęciem przez krytyków literackich. Christopher Schmidt mówił w "Süddeutsche Zeitung" m.in. o "rewanżu w walce płci", Martenstein był "kimś w rodzaju Mario Bartha dla czytelników "Zeit"". Na portalu literaturkritik.de scharakteryzowano go jako "Franza Josefa Wagnera dla wykształconych obywateli", który w przeciwieństwie do dziennikarza tabloidu przeniósł swoje resentymenty i banały do nieco bardziej słownych felietonów, a teraz z Gefühlte Nähe serwuje gatunek "literatury męskiej".
Od początku 2007 r. do końca 2008 r. co dwa tygodnie na stronie watchberlin.de pojawiała się kolumna wideo zatytułowana Martenstein! W przeciwieństwie do felietonów Zeit, tematyka tych wypowiedzi, nagrywanych w kuchni Martensteina na Kreuzbergu, często dotyczyła polityki i kultury Berlina. Wraz z felietonistą Rainerem Erlingerem (Süddeutsche Zeitung) Martenstein regularnie występował w berlińskim Deutsches Theater w latach 2008 i 2009. W swoim moralitecie Martenstein i Erlinger omawiali codzienne problemy moralne i poddawali je pod głosowanie publiczności. Od 2006 r. Martenstein regularnie prowadzi zajęcia z rzemiosła dziennikarskiego, zwłaszcza na temat kolumny tekstowej, w Federalnej Akademii Edukacji Kulturalnej w Wolfenbüttel, Akademii Prasy Bawarskiej, Szwajcarskiej Szkole Dziennikarstwa MAZ oraz w austriackim KFJ. Od jesieni 2007 r. Harald Martenstein prowadzi własną kolumnę radiową w radioeins. NDR dołączył w 2013 r. Dieter Nuhr zaprosił go do występu w programie kabaretowym ARD Nuhr im Ersten we wrześniu 2014 r. Martenstein występował także z piosenkarzem i aktorem Georgem Clementim, który zaadaptował niektóre z jego felietonów na piosenki. Jesienią 2020 roku był jednym z pierwszych sygnatariuszy Apelu o Wolne Przestrzenie Debaty. W wydanej w 2021 r. powieści "Wut", będącej autobiografią, opisał swoje doświadczenia związane z fizycznym znęcaniem się nad nim przez matkę w dzieciństwie. Do lutego 2022 r. pisał felietony do każdego niedzielnego wydania dziennika "Tagesspiegel", a także regularnie publikował artykuły na temat Festiwalu Filmowego w Berlinie oraz reportaże i eseje. Po usunięciu artykułu przez redaktora naczelnego Martenstein odszedł z gazety. W swoim felietonie z 6 lutego 2022 r. napisał, że noszenie żydowskich gwiazd na demonstracjach Corony "z pewnością nie było antysemickie", ponieważ demonstranci utożsamiali się z Żydami jako ofiarami, nawet jeśli było to aroganckie, umniejszające i trudne do zniesienia dla ocalałych. Redakcja "Tagesspiegel" zdystansowała się od tego i wycofała artykuł z Internetu. Martenstein uzasadnił zakończenie swojej rubryki w Tagesspiegel nieuzgodnionym z nim skreśleniem. Będzie jednak nadal pisał dla czasopisma Zeit, które również należy do grupy wydawniczej Holtzbrinck. W artykule dla Die Welt Martenstein zarzucił redaktorom naczelnym Tagesspiegel, że nie spodziewali się fali protestów ze strony czytelników, którą podano jako powód usunięcia publikacji.
W 2008 roku felieton Martensteina w Die Zeit sprawił, że rating wiekowy filmu Tila Schweigera Keinohrhasen został podniesiony z 6 do 12 lat. W 2011 roku Kai Sina poświadczył, że Martenstein potrafi oferować zarówno zabawne, jak i pouczające rozszerzenia pola widzenia, jako ćwiczenia w pluralizmie i bez ideologicznego uporu. W sensie Ralfa Konersmanna ominął rzekomy kryzys krytyki kulturalnej, ponieważ w przeciwieństwie do jej klasycznych przedstawicieli nie wyobraża sobie i nie prezentuje siebie jako posiadacza nadrzędnego punktu widzenia. Martenstein nie boi się kontrwypowiedzi i zawsze odpowiada na komentarze czytelników. Martenstein reprezentuje zatem postawę "niearogancji", która podkreśla również prowizoryczność i zawodność jego uwag.W 2013 r. Martenstein wywołał debatę, publikując krytyczny artykuł na temat badań nad płcią, które określił jako ideologicznie nacechowane "antynaukowe". Centralna Instytucja Promocji Studiów nad Kobietami i Płcią przy FU Berlin oskarżyła Martenstein o posiadanie jedynie "podstawowej wiedzy na temat płci" i ignorowanie wyników poważnych badań na poparcie swojej z góry założonej tezy o nienaukowości. W 2013 r. Heiko Werning zarzucił mu na blogu taz, że w debacie o antysemityzmie Jakoba Augsteina, debacie o seksizmie Rainera Brüderle czy debacie o rasizmie Astrid Lindgren celowo umniejszał dyskryminację Żydów, kobiet i czarnoskórych. W ten sposób zawsze pokazuje te same reakcje "prototypowego niemieckiego białego człowieka". Robin Detje skrytykował Martensteina obok Ulfa Poschardta, Jana Fleischhauera i Matthiasa Matusseka w eseju opublikowanym w Die Zeit. Wszystkie one lekceważyły stanowiska mniejszości i w związku z tym były częściowo odpowiedzialne za groźby i pełne przemocy komentarze w Internecie pod ich adresem. Stefan Niggemeier ocenił, że Martenstein był "przedstawicielem większości białych, heteroseksualnych, starych mężczyzn, którzy uważają się za milczących i nie rozumieją już świata"; bezwiednie pisał przeciwko utracie władzy.Po tym, jak redaktor naczelny Tagesspiegel usunął artykuł Martensteina z 6 lutego 2022 roku, spotkało się to z niezrozumieniem także w innych mediach. Silke Mertins z portalu taz nazwała usunięcie tekstu "tchórzostwem". "Można też poprzedzić kontrowersyjne felietony zdystansowaniem się redaktora naczelnego, a nawet przeprosinami. Felieton można osadzić w szeregu innych tekstów opiniotwórczych, które uderzają Martensteina po uszach. Ale nie należy go usuwać". Komentatorzy tacy jak Martenstein należeli do kultury otwartej debaty.
Martenstein mieszka w Gerswalde (Uckermark) i w Berlinie. W drugim małżeństwie jest żonaty z menedżerką kultury Petrą Martenstein. Razem mają syna. Martenstein ma również dorosłego syna z pierwszego małżeństwa.
Nagroda Egona-Erwina-Kischa 2004
Dziennikarz Roku 2004 (Medium Magazine) (kategoria: rozrywka)
Corine 2007
Nagroda Henri Nannena 2008 (kategoria humor)
Curt Goetz Pierścień 2010
Nagroda im. Theodora Wolffa 2012
Nagroda im. Georga K. Glasera 2013
2001 Czy ananasy rosną na drzewach? Jak tłumaczę świat mojemu dziecku. Hoffmann und Campe, Hamburg, ISBN 3-455-09343-4.
2004 Naznaczeni przez życie. Pamiętnik konsumenta. Hoffmann and Campe, Hamburg, ISBN 3-455-09465-1.
2007 Mężczyźni są jak brzoskwinie. C. Bertelsmann, Monachium, ISBN 978-3-570-00961-1.
2008 Tytuł to połowa sukcesu: Trwałe refleksje na temat współczesnego świata. C. Bertelsmann, Monachium, ISBN 978-3-570-01017-4.
2011 Spojrzenie świni domowej: nowe historie o starych problemach. C. Bertelsmann, Monachium, ISBN 978-3-570-10111-7.
2014 Romantyczne noce w zoo. Refleksje i opowieści z obcej ziemi. Aufbau Verlag, Berlin, ISBN 978-3-351-03518-1.
2014 Die neuen Leiden des alten M. Niegrzeczne obserwacje na temat codziennego życia Niemców. C. Bertelsmann, Monachium, ISBN 978-3-570-10224-4.
2016 Bycie miłym też nie jest rozwiązaniem: proste historie z trudnego kraju. C. Bertelsmann, Monachium, ISBN 978-3-570-10295-4.
2017 W kinie: Małe opowieści o wielkiej sztuce C. Bertelsmann Verlag, Monachium, ISBN 978-3-641-17695-2.
2018 Każdy kłamie najlepiej, jak potrafi: Alternatywy dla poszukiwaczy prawdy. C. Bertelsmann, Monachium, ISBN 978-3-570-10337-1.
2007 Heimweg. Powieść, C. Bertelsmann, Monachium, ISBN 978-3-570-00953-6.
2010 Poczucie bliskości. Powieść w 23 paragrafach. C. Bertelsmann, Monachium, ISBN 978-3-570-10006-6.
2011 z Jenny Erpenbeck, Konstantin Richter, Katja Lange-Müller; Ute Krause (ilustracja): Ein Berliner Weihnachtsmärchen. Hoffmann und Campe, Hamburg, ISBN 978-3-455-38103-0.
2013 Freuet Euch, Bernhard kommt bald! 12 nieświątecznych opowieści bożonarodzeniowych. C. Bertelsmann, Monachium, ISBN 978-3-570-10113-1.
2015 Schwarzes Gold aus Warnemünde (wspólnie z Tomem Peuckertem), powieść o historii alternatywnej, Aufbau Verlag, Berlin, ISBN 978-3-351-03607-2.
2021 Rage. Novel, Ullstein Hardcover, ISBN 978-3-550-20120-2.
1994 Republika mnichów. Erotyka w polityce niemieckiej od Adenauera do Scharpinga. Fannei & Walz, Berlin, ISBN 3-927574-28-7.
1996 To ma swoje konsekwencje. Niemcy i jego seriale telewizyjne. Reclam, Leipzig, ISBN 3-379-01569-5.
1999 z Ilją Richter: Spot aus! Światła zapalone! Moja historia. Hoffmann und Campe, Hamburg, ISBN 3-455-11277-3.
2020 z Lorenzem Maroldtem: Berlin w stu rozdziałach, z których niestety tylko trzynaście zostało ukończonych, Ullstein Hardcover, ISBN 978-3-550-20010-6.