Eric John Aiton (* 8 września 1920 w Dunfermline; † 22 lutego 1991 w Oldham) był brytyjskim historykiem fizyki i matematyki.
Aiton dorastał w Yorkshire (gdzie został pochowany w górniczym mieście Allerton Bywater). Jego dzieciństwo charakteryzowało się strajkiem górników w 1926 r., a do szkoły poszedł dopiero w wieku ośmiu lat. Studiował matematykę na Uniwersytecie w Manchesterze w ramach stypendium, uzyskując tytuł licencjata w 1944 roku, a następnie był oficerem naukowym w Royal Aircraft Establishment w Farnborough (Hampshire) do 1946 roku. Następnie przez ponad dwadzieścia lat uczył matematyki w szkołach średnich (w tym w Bablake School w Coventry w 1955 r.). W latach 1975-1985 był starszym wykładowcą matematyki w Didsbury College of Education (późniejszej części Manchester Polytechnic).
Był także historykiem nauki z tytułem magistra uzyskanym na Uniwersytecie Londyńskim w 1954 r. (na temat teorii pływów w XVIII wieku) i doktoratem w 1958 r. (opublikowanym później jako The vortex theory of planetary motions). W 1987 r. otrzymał tytuł doktora habilitowanego Uniwersytetu Londyńskiego za swoje publikacje.
Studiował historię fizyki, mechaniki, astronomii i matematyki od czasów Mikołaja Kopernika do Leonharda Eulera, w tym Johannesa Keplera, René Descartesa, Gottfrieda Wilhelma Leibniza i Isaaca Newtona. Był szczególnie zainteresowany teorią wirów Kartezjusza, która została całkowicie przyćmiona przez prace Newtona, ale odegrała ważną rolę w XVII wieku, zwłaszcza w mechanice nieba Leibniza. Opublikował biografię Leibniza w 1985 r. i zajął się Leibnizem i I Ching oraz przeanalizował wyprowadzenie przez Newtona praw Keplera (orbity na odcinkach stożkowych) z teorii wirów.
1
r
2
{\displaystyle {\frac {1}{r^{2}}}}
Zależność siły grawitacji (odwrotny problem Keplera). Opublikował edycje tekstów Georga von Peuerbacha (Theoricae novae planetarum, 1987) i Keplera (Mysterium Cosmographicum, Harmonices mundi). Był zaangażowany w wydanie pozostałych trzech tomów serii 2 (Mechanika, Astronomia) Opera Omnia Eulera, ale tom 31 poświęcony fizyce kosmicznej został opublikowany pośmiertnie w 1996 roku.
Od 1973 r. przez trzy lata był przewodniczącym Manchester Section of the Mathematical Association. Interesował się zastosowaniami historii matematyki w klasie. W chwili śmierci był również prezesem Brytyjskiego Towarzystwa Historii Nauki. Był członkiem korespondentem Académie internationale d'histoire des sciences od 1986 roku i miał kontakty w Japonii, gdzie jego wykłady i biografia Leibniza zostały opublikowane w tłumaczeniu.
The vortex theory of planetary motion, London: Macdonald 1972, reprint 1975 (także The vortex theory of planetary motion, 3 parts, Annals of Science, vol. 13, 1957, s. 249-264, vol. 14, 1958, s. 132-147, 157-172)
Leibniz: A Biography, Bristol: Adam Hilger 1985
Deutsche Übersetzung: Gottfried Wilhelm Leibniz, eine Biographie, Insel Verlag 1991Einige Aufsätze:
The contribution of Newton, Bernoulli and Euler to the theory of tides, Annals of Science, Band 11, 1955, S. 206-223
The Cartesian theory of Gravity (Kartezjańska teoria grawitacji), Annals of Science, Band 15, 1961, S. 27-49
The celestial mechanics of Leibniz, Annals of Science, Band 16, 1960, S. 65-82
Mechanika niebieska Leibniza w świetle krytyki Newtona, Annals of Science, Band 18, 1962, S. 31-41
Mechanika niebieska Leibniza: nowa interpretacja, Annals of Science, Band 20, 1965, S. 111-123
Odwrotny problem sił centralnych, Annals of Science, Band 18, 1964, S. 81-99
Galileusz i teoria pływów, Isis, Band 56, 1965, S. 56-61
Drugie prawo ruchu planet Keplera, Isis, Band 60, 1969, S. 75-90
Ioannes Marcus Marci (1595-1667), Annals of Science, Band 26, 1970, S. 153-164
Leibniz on motion in a resisting medium, Archiwum historii nauk ścisłych, Band 9, 1972, S. 257-274
Infinitesimals and the area law, Internat. Kepler-Symposium, Weil der Stadt 1971, Hildesheim 1973, S. 285-305
Jak Kepler odkrył orbitę eliptyczną, Math. Gazette, Band 59, 1975, S. 250-260
Johannes Kepler w świetle najnowszych badań, Historia Nauki, Band 14, 1976, S. 77-100
Johannes Kepler and the Mysterium Cosmographicum, Sudhoffs Archiv, Band 61, 1977, S. 173-194
Droga Keplera do skonstruowania i odrzucenia jego pierwszej owalnej orbity Marsa, Annals of Science, Band 35, 1978, S. 173-190
Sfery i okręgi niebieskie, Hist.Sci., Band 19, 1981, S. 75-114
The contributions of Isaac Newton, Johann Bernoulli and Jakob Hermann to the inverse problem of central forces, Studia Leibnitiana, Sonderheft 17, 1989, S. 48-58
The solution of the inverse problem of central forces in Newton`s Principia, Archives internationales d'histoire des sciences, Band 38, 1988, S. 272-276
Kartezjańska teoria wirów, w: R. Taton, C. Wilson, General History of Astronomy, Band 21, Cambridge UP 1989, S. 207-221Herausgeber:
Kepler, Mysterium Cosmographicum (= Tajemnica wszechświata), New York: Abaris Books 1981 (Text in Latein und Englisch, mit Alistair M. Duncan als Übersetzer, Kommentar von Aiton, Vorwort I. Bernard Cohen)
Euler, Commentationes mechanicae et astronomicae ad physicam cosmicam pertinentes, Opera Omnia, Reihe 2, Band 31, Birkhäuser 1996.
Kepler, Harmonice Mundi, Transactions of the American Philosophical Society, 1997 (mit A. M. Duncan, J. V. Field, Übersetzung und Kommentar)
Peurbach's Theoricae novae planetarum, tłumaczenie z komentarzem, Osiris, Band 3, 1987, S. 5-44
Ivor Grattan-Guinness: Eric Aiton, An appreciation, Ann. Sci., Band 48, 1991, S. 305-308
Ivor Grattan-Guinness: Eric Aiton, w Joseph W. Dauben, Christoph J. Scriba (Hrsg.): Writing the history of mathematics, Birkhäuser 2002, S. 351-352
Curtis Wilson: Eric John Aiton (1920-1991), Historia Mathematica, Band 18, 1991, S. 390-392.
J. Bruce Brackenridge: Eloge Eric John Aiton, Isis, Band 82, 1991, S. 689-691
A. M. Duncan: Eric John Aiton, British J. for the History of Science, Band 25, 1992, S. 253-254