Leon Jończyk (* 24 lipca 1934 w Katowicach; † 23 grudnia 2018 w Cieszynie) - polsko-niemiecki malarz, grafik i historyk sztuki.
Pierwsze obrazy olejne Leona Jończyka inspirowane były polskim koloryzmem. Około połowy lat 50. ostatecznie zerwał z tymi kolorystycznymi wzorcami i wpływami. W 1956 roku poznał Grupę St-53 w Katowicach i związał się z ich twórczością i teorią widzenia, unizmem według Władysława Strzemińskiego.
Po ślubie, w 1960 roku przeniósł się do województwa małopolskiego pod Tatry Wysokie. W latach 1967-1971 pisał do kilku gazet codziennych w gminie należącej do Krakowa i publikował liczne artykuły na temat sztuki ludowej, współczesnej sztuki profesjonalnej, poezji i prozy podhalańskiej.
Od 1971 roku Leon Jończyk uczył się i pracował w Szwajcarii, głównie w litografii, po otrzymaniu stypendium od Stowarzyszenia Szwajcarskich Malarzy i Architektów GSMBA w St. Gallen. W latach 1972-1973 studiował sztukę w Królewskiej Akademii Sztuk Pięknych w Hadze. Poszerzał swoją wiedzę jako grafik w Wolnej Akademii Sztuk Pięknych w Hadze, Vrije Academie Psychopolis. To właśnie tutaj wpadł na pomysł założenia własnej akademii opartej na zasadach Wolnej Akademii Sztuk Pięknych. W tym czasie tworzył niezwykle wielkoformatowe, abstrakcyjne obrazy pejzażowe, o bladej kolorystyce, chłodne i o jasnej przejrzystości. Leon Jończyk przeprowadził się do Monachium w 1973 roku i do 1998 roku wykładał w Monachijskim Centrum Edukacji Dorosłych w dziedzinie grafiki i historii grafiki. W ciągu tych 25 lat wyszkolił około 1000 artystów z różnych środowisk we wszystkich technikach graficznych.
W tym samym okresie Leon Jończyk założył w Monachium Academia Polona Artium, znaną jako APA, którą można postrzegać jako następczynię kolonii polskich artystów w Monachium w latach 1828-1914. Ponad 300 polskich artystów studiowało w monachijskiej Akademii Sztuk Pięknych w czasie podziału Polski. W 1975 roku, 30 lat po zakończeniu wojny, powstało ilustrowane dzieło liryczne, pierwsze polsko-niemieckie wspólne dzieło okresu powojennego - "Zaludnione Cienie". 53-stronicowe dzieło powstało we współpracy z pisarzem Heinrichem Ostem i miało być sposobem na pogodzenie się z mroczną polsko-niemiecką przeszłością. Leon Jończyk przetłumaczył wiersze na język polski i zilustrował książkę jedenastoma rysunkami tuszem i mieszanymi mediami z cyklu "Czas i światło".
W latach 1977-1979 wydawnictwo Kunstpodium opublikowało "Monografię Leona Jończyka" jako tom obrazów i tekstów oraz "Monografię cyklu rysunków Leona Jończyka z lat 1977-1978". Były to pierwsze kompleksowe dokumentacje różnych okresów twórczych artysty od lat 50. do 1977 r., z oryginalnymi tekstami w języku niemieckim, francuskim i angielskim, ilustrowane 36 kolorowymi reprodukcjami, w których napięcie między tradycją historyczną a krytyczną współczesnością daleko wykraczało poza granice państwowe. Heinrich Ost, jeden ze współautorów, porównuje jego język wizualny do języka Maxa Ernsta.
W 1981 roku, po uzyskaniu przez Leona Jończyka doktoratu z historii sztuki i historii grafiki na Polskim Uniwersytecie w Londynie pod kierunkiem Bohusza-Szyszko, powierzono mu utworzenie wydziału na Polskim Uniwersytecie w Londynie w Monachium w ramach istniejącej Academia Polona Artium. Jednocześnie został mianowany profesorem i dziekanem Wydziału Sztuk Pięknych i Historii Sztuki. Stanowisko to piastował aż do przejścia na emeryturę w 2013 roku.
Polityczny przewrót w Polsce, zapoczątkowany przez niezależny od państwa związek zawodowy Solidarność w 1981 roku, poruszył i zainspirował Leona Jończyka do stworzenia serii grafik komputerowych poświęconych wyzwoleniu Polski z ideologii komunizmu. Poczuł się ponownie związany z ojczyzną i wraz z żoną dr Yolandą Klesen kupił nieruchomość w Wiśle w Beskidzie Śląskim. Tutaj spędzali semestralne wakacje i organizowali coroczną letnią akademię dla studentów Academia Polona Artium w sąsiednim warsztacie graficznym.
W 1983 roku założył Monachijskie Stowarzyszenie Artystów Grafików. Celem stowarzyszenia było kultywowanie sztuki projektowania graficznego, promowanie młodych talentów i zapewnienie instrukcji we wszystkich popularnych technikach drukowania. Najbardziej znanym członkiem stowarzyszenia był prawdopodobnie Walter Andreas Angerer Młodszy.
W 1987 roku ukazał się podręcznik "Grafika eksperymentalna i rysunek powierzchni", praca Leona Jończyka, napisana do użytku praktycznego, ilustrowana obrazami grafiki eksperymentalnej, począwszy od Herculesa Seghersa do dnia dzisiejszego.
W latach 1984-1990 powstał obszerny cykl "Metalowych pejzaży", tzw. niebieskich obrazów olejnych. Tutaj artysta zrealizował swoją fascynację formami samoświetlnymi i stworzył je bez żadnego źródła światła, wyłącznie poprzez rzeźbiarski modelunek i nacisk na kontrast światła i cienia, jak w twórczości Rembrandta. Niektóre z tych "metalowych pejzaży" zrealizował w tym samym czasie w akwatincie.
W 1993 roku Leon Jończyk opublikował "Grafikę eksperymentalną w rozmowie z Johnnym Friedlaenderem, Henrim Goetzem i Stanleyem Williamem Hayterem". Publikacja powstała z dialogów i wcześniejszych rozmów z najbardziej znanymi i uznanymi twórcami grafiki eksperymentalnej XX wieku i odzwierciedla ówczesny stan eksperymentu w grafice europejskiej. Grafika jest tu postrzegana i celebrowana jako autonomiczna, bardzo specyficzna i złożona dyscyplina sztuki. Dialogi zostały wzbogacone o prace graficzne Johnny'ego Friedlaendera, Henriego Götza, Stanleya Williama Haytera i Leona Jończyka.
Leon Jończyk zmarł 23 grudnia 2018 roku i został pochowany na cmentarzu katolickim w Wiśle wraz z żoną Yolandą Klesen-Jończyk.
1973 - Pierwsza samodzielna wystawa polskiego artysty w Monachium (Siemens Stiftung, Galerie im Alten Hackerhaus)
1974 - Pierwsza duża wystawa polskiej sztuki powojennej w Muzeum Narodowym we Wrocławiu
1982 - Wystawa British Council w Monachium
1983 - Wystawa w Saint-Dié - Rysunki 1960-1980
1984 - Wystawa "Rysunek powierzchni w malarstwie i grafice", Instytut Francuski w Monachium
1985 - Wystawa indywidualna w Galerii Zachęta w Warszawie, monotypia z cyklu "Rytmy swiatla i czasu w kamieniu i korze drzewa",
1986 - Muzeum Śląskie w Katowicach - prezentacja "Panoramy Racławickiej"
1988 - Monachium Ignaz-Günther-Haus, wystawa grafiki
1990 - Muzeum Śląskie w Katowicach - grafika i malarstwo
1975 - "Zaludnione Cienie" współpraca pisarza Heinricha Osta z ilustracjami i tłumaczeniem poezji Leona Jończyka.
1987 - "Grafika eksperymentalna i rysunek powierzchni" Dodatek: Yolanda Klesen, Leon Jończyk, Adam Radziejewski, Albert Rosin. Rysunki 1960-1987 Leona Jończyka, ISBN 978-3-926722-00-3
1987 - "Angerer Młodszy - Nowe ścieżki" - Leon Jończyk i Michael Hübner. Ilustrowana książka o procesach twórczych artysty i ucznia Leona Jończyka, Waltera Angerera Młodszego, ISBN 978-3-922927-01-3.
1992 - "Angerer der Jüngere - Frassbilder, Wau-Wau" - kolejna ilustrowana książka z tekstami Leona Jończyka i samego artysty o jego rozwoju artystycznym, ISBN 978-3-85176-006-4
1993 - "Grafika eksperymentalna w dialogu z J. Friedländerem, H. Götzem, W.S. Hayterem" Leona Jończyka, ISBN 978-3-926722-01-0
2015 - "Myśli" - dojrzała, późna publikacja artysty, napisana w języku polskim, ISBN 978-83-943511-0-6
1977 - "Monografia Leona Jończyka", tom obrazów i tekstów, z tekstami L. M. Bretona, R. M. Herzfelda, Y. Klesena, E. Linsmaier-Bednar, H. Osta, A. Regniera.
1979 - "Monografia cyklu rysunków Leona Jończyka z lat 1977-1978" prof. Emilio Avitabile, dr A. Kempińska, dr Y. Klesen, Heinrich Ost, dr Stanisław Piskor, Philip Stanley Rawson.
1999/2000 - "Leon Jończyk - Druck Graphik Kunst, Graphik Kunst Druck, Kunst Druck Graphik" Marie-Anne Hettesheimer, ISBN 978-3-926722-02-7
Międzynarodowa Akademia Literatury, Nauki i Sztuki, Neapol
Międzynarodowa Akademia Literatury, Nauki i Sztuki w Bordeaux
Międzynarodowa Akademia Sztuki Współczesnej w Rzymie (Senat)
Europejska Akademia Nauki, Sztuki i Literatury UNESCO w Paryżu
PCE Petite Confrontation Europeénne, grupa artystów z Europy Wschodniej i Zachodniej
AIAP, Międzynarodowe Stowarzyszenie Sztuki w Paryżu
ISAST Międzynarodowe Towarzystwo Sztuki, Nauki i Technologii, San Francisco
Prezes Grafiker Verein e.V. w Monachium